"Турларнинг пайдо бўлиши"

Бўлим 16

Об ҳаво зўр эди ва экраноплан Сипадан ва Мабулнинг ўртасида, океан юзасининг устига қўнди. Тора расмларда бу жойларни кўрган эди, лекин ҳақиқатда ҳаммаси кутилмаган даражада ёрқин, катта ва иссиқ бўлиб чиқди. Сувнинг ҳарорати унинг ичида кун бўйи сузса бўладиган даражада эди. Ҳарорат кўрсатгичи 37 градусни кўрсатар эди – ақл бовар қилмайди! Торанинг ўйлашича, бундай ҳароратдаги сув фақат тегидан иситиладиган сув ҳавзаларида бўлиши мумкин эди.

Иккита йўлдош бола шу заҳоти, уларнинг олдига катер келишини кутиб, сувда сузишни ва шалпиллашни бошладилар. Ўн дақиқа ўтгач, харакатчан, нафис кемача ҳаводан бўлган ёстиқчада, овоз чиқармай экранопланнинг олдига келиб тўҳтади, ва Тора бу болаларнинг ҳам Сипаданга кетаётганларини англади. Улар ўзлари билан қандайдир жиҳозни олиб чиқдилар, ускуналарни катерга олиб чиқилган эҳтиёткорликка қараганда, у жуда ҳам нозик эди.

Оролга келиб, Тора, янги жиҳознинг оролда яшовчиларни, унинг шаҳсига нисбатан кўпроқ қизиқтириб қолганини кўрди. Тўғрисини айтганда, унинг шаҳси умуман ҳеч кимни қизиқтирмади, ва орол кичкина бўлиб кўрингани учун, Тора уни қараб чиқишга қарор қилди, ундан ташқари, Трапп фақат эртага келади, тажрибаларнинг бошланиши эса умуман пайшанбага белгиланган.

Орол ҳақиқатдан ҳам кичкина бўлиб чиқди – диаметри кўп бўлса беш юз – олти юз метр. Қизиган, қумли қирғоқ ёнидаги йўл оролнинг ичкарисига ўн метрга чўзиларди, ундан кейин эса қалин пальма ўрмони бошланарди. Кимдир бу ерда шафтолиларни экиб қўйибди, шунинг учун оч қолган Тора орол бўйлаб саёҳатини бошлашдан олдин, бир нечта шириндан ширин мевани ғарчиллаб еб қўйди. Уларнинг катери тўҳтаган жойдан чапга қараб саёзлик бошланарди, ва Тора товонининг тепасигача сув теккан ҳолда юриб кетди. Оёқларининг остидан довуш билан турли ҳил жониворлар учиб чиқарди – майда денгиз қисқичбақалари, ҳар ҳил рангдаги балиқларнинг ўнтага яқин турлари, креветкалар ва яна ҳудо билсин қандай жониворлар. Сув иссиқ эди!

Бир нечта дақиқадан сўнг қирғоқ ёнидаги йўл озгина чуқурлашди, ва тубдаги қум таърифлаб бўлмайдиган шакл, ранг ва катталикдаги ракушкалар билан тўлалиги кўринди, тирнок катталигидаги кичкинтойлардан бошлаб ярим метр узунлигидаги тридакналарнинг баҳайбат яримталаригача. Тора бундай ҳашамликнинг олдидан шунчаки ўтиб кета олмасди, шунинг учун у ярим соатга яқин пайт давомида ушбу, чирой ва кучнинг ҳиссиёти билан кучли равишда резонансда бўлган, ғаройиб мавжудотларни қараб чиқарди, эзарди, ушлаб кўрарди. Майда ракушкаларнинг кўпчилигида дарвеш – қисқичбақалар яшарди, шунинг учун улар шошилмаган ҳолда, доимий харакатда бўлар эди – “бўш” ракушканинг югуриб, кейин бирдан узун мўйловларнинг, панжаларнинг кўриниб, сал бўлса ҳам ҳатарни сезган пайтда буларнинг ҳаммаси қумга кўмилиши жуда кулгили кўринарди. 

Кейин қояли жойлар бошланарди – ғаройиб шаклдаги яланғоч турларнинг бўлаклари жуда ўткир бўлиб чиқди, ва Тора яна иссиқ қумнинг устига чиқиб олди. Бутазорда шовқинни эшитиб, у уларнинг яшовчисини кўришга қарор қилди – балки қандайдир қуш у ерда ин қургандир? Балки у ерда қуш болалари ҳам бордир? Шоҳларни суриб, Тора айрим вақт давомида, ерга эгилган ҳолда, чакалакзорнинг яшовчисини кўришга харакат қиларди, ва тўсатдан… тўсатдан бурнининг олдидаги “ернинг” бутун бир қисми қимирлаб, бир четга кетиб қолди! Сакраб қочиб, Тора ўзининг олдида, кўринишидан завқни ва шавқни ҳис этган мавжудотни кўриб қолди – баҳайбат, икки метрли варан эчкемар, панжаларини маймоқланиб босиб, тиканли думини кенг равишда силкитиб, чўчинқираб буталарнинг ичига кириб кетаётганди. Илонникидай, учида икки тарафга очилган тили ҳавони пайпаслаб, ҳароратда ва ҳидларда энг паст даражадаги ўзгаришларни сезарди.Устаранинг тиғлари каби ўткир тишли, кучли ва хавфли ҳайвон буталарнинг ичида ҳар қандай дақиқада йўқолиб кетишга тайёр эди. Тора уни бошқа безовта қилишни ҳоҳламай, уни айланиб ўтиб, ўрмоннинг ичига кириб кетди.

Иссиқ бу ерга кирмаган эди. Оёқ остидаги қалин ер паҳмоқ ўт ўсиб кетган жойлар ва қуруқ баргларнинг уюмлари билан алмашарди. Ҳаммасига қараганда, ўрмоннинг аҳолиси зич эди, лекин кулбалар ўтларнинг ичига шундай маҳоратли даражада тўқилган эдики, ўзингни бокира ўрмонда тасаввур этиш осон эди. 

Йўлаклар бўйлаб айрим пайтларда одамлар юрарди – катталар ҳам, болалар ҳам, лекин ҳаммаси ўзининг иши билан банд эди, ва Тора ҳеч кимни безовта қилгиси келмади. Оролнинг энг марказида тадқиқот марказининг гумбази кўринди – ернинг устидан атиги бир нечта метрга кўтарилган бўлиб, ўзининг остида у балки ўнга яқин ерости қаватларини бекитиб турарди. Тора қисқа резюмеда марказнинг пастги қаватида оролнинг ички ғорларига йўл қилингалиги ҳақида ўқиганди, бу ғорларнинг бир қисми очиқ океанга, йигирмадан бошлаб эллик метргача бўлган чуқурликка очиларди, аквалангистлар учун бу жой айни муддао эди – Сипаданда акваланг билан ҳамма жойда шўнғиш мумкин эди – орол рифларнинг бойдан бой ҳаётининг ҳақаси билан ўралган. Бошида – икки – тўрт метр чуқурликдаги ички ҳалқа, у жониворларга тўла – ниқоб, найча ва ластлар билан тушадиганлар учун жаннат. Панцирларининг диаметри тўрт метр бўлган тошбақалар бу ерда битта ўзлари, ҳамда тўдалаб сузишмоқда, уларнинг устида сузса бўлади ва улар ўзларини одамларнинг ёнида жуда яхши ҳис этишмоқда.  Балиқларнинг юзта, ҳатто мингта тури ушбу чуқур бўлмаган жойларда яшамоқда. Ундан кейин рифларнинг ўттиз метр чуқурликдаги ҳалқаси жойлашган. Бу ерда яшайдиган балиқлар йирикроқ – узунлиги икки метргача бўлган макрель, ҳудди шундай катталикдаги тунец, рассе, шунингдек бир ярим- икки -  икки ярим метр узунликдаги наҳанг балиқлар кўп. Кейинчалик Тора уларнинг умуман хавфсиз ва тинчликсевар эканликларига тўлиқ ишонч ҳосил қилди. Айрим пайтлари аквалангистлар секин тубда ётган наҳанг балиқнинг олдига бориб, унинг думига қўлларини теккизишни уддалардилар, аммо бундан кейин наҳанг дарҳол жойидан қўзғалиб, думининг кучли ва чиройли харакатлари билан, ва бутун танасини бураб, кетиб қоларди. 

Кейин эса ўпирилиш эди, ва океан туби тиккасига олти юз метр чуқурликка кетиб қоларди – орол вулканик келиб чиқишга эга. Чуқурликда юрадиган дайверлар бу ерда ҳар ҳил саргузашт қидирардилар, шунинг учун куннинг ҳар қандай пайтида уларнинг гавжумини юз метр чуқурликда кўрса бўлар эди – аралаштирилган газлар ишлатилмас эди, фақат ҳажми камайтирилган ҳавода шўнғиш амалга ошириларди, шунинг учун бундай чуқурликда сузиш учун жиддий иқлимлаштириш ва тажриба талаб этиларди.  Қаердадир шу ерда Чокнинг гуруҳи дельфинлар билан тўқнашиб қолди – тўғри ва тўғри бўлмаган маънода. 

Икки соат ўтгач, Тора, ниҳоят ўзининг хонасини топиб, ухлашга қарор қилди. Унинг териси қора бўлишига қарамай – тоғ қуёши уни дурагай қизга айлантирди – барибир ҳам унинг елкалари ва орқасидаги териси ўзини куйган бўлиб ҳис этарди. Марказда унинг уйчасининг номерини беришди, ва бир пас туриб, у иккита баланд пальманинг ўртасида чўзилган гамакда, қўлларида компьютер билан ётарди. Оҳирги икки куннинг хотираларини тартибга солгиси келарди.

Бир кун олдин Менгес, Трапп ва Тора Лу билан учрашишди. Учрашувдан олдин Менгес Лунинг йўлбарс билан биринчи учрашуви икки ҳафта олдин бўлганини айтди. Улар таҳминан икки кунда бир марта учрашишарди, ва йўлбарснинг ўзини жуда ҳушёр тутиши муносабати билан бу учрашувларга аралашмасликка қарор қилинган эди, Лу ҳам йўлбарснинг қўрқаётганига ишончи комил эканини гапирарди. Ушбу учрашувларнинг мазмуни ҳақида бирон нима гапириш, агар бу ерда умуман “мазмун” ҳақида гапириш мумкин бўлса, жуда қийин масала эди, чунки Лу ўзининг тўқнашувлари мобайнида сезаётган ғалати кечирмаларни адекват тарзда таърифлаш учун етарли даражада тажрибага эга эмас эди. Ўзини идентификация этишни тўҳтатишда, шўнғишларда бошланғич кўникмаларга эга бўлиб, у, бавосита белгиларга кўра, ҳайвон билан қандайдир жуда чуқур контактга кирганига қарамай, ҳеч қандай аҳамиятга эга бўлган маълумот бера олмади. У бера оладиган таърифларнинг орасида ҳаддан ташқари ўзгачалари бор эди, лекин уларга таяниш учун улар равшан эмас эди. Лекин аниқ бир нарса ҳам бор эди. Масалан, йўлбарснинг идрокларини интеграция этиш факти ҳақида ишонч билан гапирса бўлар эди, чунки Лу маълум даражада одамларга ҳос бўлмаган, лекин эҳтимол қилса бўладики, ҳайвонларга ҳос бўлган кўникмаларга эга бўла бошлади. Лу у ёки бу ўсимликнинг қаерда жойлашганини ёки ернинг характерини аниқ билиш қобилиятини бир неча марта намойиш қилган, шу билан бирга бу қобилият айнан учрашувлардан кейин ўткирлашарди.

Эҳтимол, бу воқеа олимларнинг эътиборини бундай даражада ўзига тортмаган бўларди, агар Лунинг тез тез дайверларнинг олдига бориб, вақтини улар билан суҳбатлашиб ёки ўйнаб, ёки шунчаки уларнинг суҳбатларига қулоқ солиб ўтирганлигининг факти бўлмаганида. Ва, унинг жиддийлигини ва бўш ҳаёлларни қилмаслигини билиб, дайверлар унинг олдига йўлбарснинг одамларга муҳим бир нарсани айтиш учун келгани ҳақидаги ғалати гапларига жуда жиддий муносабатда бўлишди. Ундан кейин, Ер башаралари идрокларини интеграция қилиш масалаларини фаол равишда тадқиқот қилаётган дайверлар, уларнинг олдида анча қизиқарли бўлган перспективанинг очилаётганини англашди. Шу пайтгача ҳайвонлар ўзларининг ҳаддан ташқари юқори даражадаги харакатчанлиги сабабли дайверларнинг қизиқиш доирасига кирмас эдилар – шахсий томонлама ҳам, шунчаки жисмоний томонлама ҳам. Тоғ ёки булоқ идрокларини интеграция этиш дайвердан маълум бир санъатни талаб қилади, ва фақат ундан, чунки тоғ ва булоқ доим шу ерда, қўлнинг остида, ўзгармасдан туради.  Аммо йўлбарс билан идрокларнинг интеграция қилиш имконияти пайдо бўлган бўлса… унда нимага бундан фойдаланилмаслик керак? Қисман айнан шу мақсад учун Менгес ўзи учун Торани сўраб олганди – Лу билан тандемда улар тўлиқ контактни амалга оширишга харакат қилишса бўларди. Бироқ шуни инобатга олиш керакки, дайверларнинг тажрибаси кўрсатгани бўйича, англашлар дунёсига бўлган саёҳатлар нафақат қизиқ ва завқ келтирадиган, балки хавфли ҳам бўлиши мумкин, шунинг учун иштирокчиларни максимал даражада хавфсизлантиришга қарор қилинди.  

Дельфинлар билан бўлган кутилмаган контакт лойиҳага янги оқимни олиб келди – иккита тажрибани биттага қўшишга харакат қилиб кўриш мумкин эди. Ва кечанинг ўзида Нортоннинг янги ғояси “ҳайвонот боғи”да маъқулланди – шўнғишдан маълум бўлмаган вақт мобайнида қайтмасликка қарор қилган учта “муртад”лардан иккитасини ишга жалб этиш – Квейс ва Магнус иштирок этишга рози бўлишди, чунки улар ҳозир бўлган позицияда контактни стабиллаштириш учун жуда ҳам фойдали бўлиб қолишлари мумкин. Қаттиқ қилиб айтганда, уларнинг ҳозирги пайтда ҳеч қайси дунёга алоқалари бўлмаганида, улар суғурта қилиш учун зарур бўлган харакатларга эга бўлишлари мумкин эди.

Лу билан бўлган ўша учрашувда Тора бу қизнинг – ўзининг беш яшар бўлишига қарамай, жуда жиддий инсон – қизиқувчан, интилувчан, самимий эканлигига ишонч ҳосил қилди.

Якуний равишда тажриба қуйидагича режалаштирилди: Квейс ва Магнус фессон дунёлари томонда, қандайдир нейтрал ҳудудда “учрашув учун жой”ни яратишади. Ҳайвонларнинг, уларда “ўзининг индивидуаллигини англаш” каби идроклар бирикмаси мавжуд бўлмаганлиги сабабли, у ерда ўзларини кўпроқ даражада қулай сезишлари мумкинлигини таҳмин қилишга асос борлигига қарамай, вертикал йўналтирилган дунёлар ҳудудида учрашув тўғрисидаги таклиф деярли бир овозда рад этилди. Ҳайвонларнинг одам олдида қўрқишининг минг йиллик инстинктининг таъсирини камайтириш учун, ушбу жой “атмосфераси” тузилган ҳолатларнинг бирикмаси таркибига тошлардан, тоғлардан, булоқлардан, ўтдан, булутлардан интеграция қилинган идрокларнинг етарли миқдори киритилади. Назария томонидан, учрашув жойини ушбу идроклар билан ҳар қандай даражадаги юқори зичлик билан тўйинтириш мумкин эди, Менгес ва Тарден бу масалани осон ҳал қилишарди, аммо унда дайверларнинг воқеаларни идрок аниқлиги тилига келгуси “расшифровка” қилиш ва учрашув пайтида англанган ҳолда иш тутиш қобилияти кескин пасаярди. Баланс талаб қилинарди.

Шундай тарзда, Квейс ва Магнус жойни яратиб, уни динамик равишда қўллаб туришади, Менгес ва Тарден уни Ер башараларининг идроклари билан тўйинтиришади, Лу билан Чок эса биргаликда контактни амалга оширишни бошлашади – Лу йўлбарс билан, Чок – дельфинлар билан. Тора эса мустақил кузатувчи, гувоҳ, рўйхатдан ўтказувчи ролини бажарарди. Аслида – табиий магнитофонга ўҳшаш бир нарса ролини. Унинг вазифаси – тўғридан тўғри иштирокдан ўзини тутган ҳолда, идрок этиш, бутун танаси билан сингдириш, кейинчалик ўзини экспертларнинг қўлига топшириб, улар ўз навбатида унинг хотираларини “очиб”, расшифровка қилишлари учун. Тажрибада Фосса гуруҳининг иштирок этиши Торани озгина ваҳимага соларди, уларнинг вазифасига хавфсизликни таъминлаш кирарди. Вазиятнинг кутилмаган ва хавфли равишда ривожланишида Фосса командасининг аъзолари тажрибани ёпиб, ҳар бир иштирокчини инсоннинг дунёни оддий идрок этиш “юзасига” кузатиб чиқишлари керак эди. Ҳаммасига қараганда, дайверлар бирон нимада шубҳалансалар ҳам, бу шубҳаларнинг Фосса ва унинг болаларининг ўзининг ишини бажариш қобилиятига алоқаси йўқ эди – уларнинг кучларига бўлган ишонч қаттиқ эди, ва Торани бу нарса дарров қизиқтирарди – бу қандай одамлар ўзи? Фосса ва унинг болалари тажрибага ҳар эҳтимолга қарши жалб қилинган эди. Бирон нима бўлиб қолмаслиги учун. Албатта, агар  Тора ўзига ёрдам керак бўлиб қолганини, у хавф остида қолганини тасаввур қилса, унда Фоссанинг образи унга нисбатан тўлиқ ишончни таъминларди. Ғалати инсон…Агар Фосса вазиятни нотўғри тушуниб, қутқариш операцияси дайверларнинг ҳоҳишларига қарши бошлансачи? Фаол, қутқарув операциялари контактнинг перспективасини бутунлай бузишмайдими ишқилиб? Тора ўзининг ичида Фосса билан албатта учрашиб, гаплашишга аҳд қилди – улар самарали ҳамкорлик қилишлари учун, бир бирини тушунишни ўрганишлари керак.

Ҳаммаси шундай тер ривожланиб кетябдики… Яқиндагина Тора институтда тадқиқотлар билан шуғулланиб юрганди, ва ҳечнима воқеаларнинг кескин равишдаги ривожидан дарак бермасди. Кейин – Ҳимолойларга сакраш, ўрганиш ва тажрибанинг зич графиги, ва энди у – воқеларнинг энг марказида, оддий бўлмаган ва қизиқ одамларнинг орасида. Шундай бўлса ҳам, бир нима уни ваҳимага солмоқда… Образларни бошида ўтказаётиб, у Фоссага етиб борганида, ваҳима тўлқини сезди – барибир у олдин туюлганга нисбатан, уни аҳамиятли даражада безовта қилмоқда... Эртага гаплашишади – Трапп уларни таништирсин. Бундай, ўзгача инсон билан яқин мулоқот қилишдан бўлган ажиотаж ваҳимага қўшиларди,  у ҳатто бошқа коммандосларнинг фонида ўзгача эди. Масалан, Чок ва Нортонни Тора коммандосларда бўлган ўзининг ўқиши бўйича биларди – улар айрим дарсларни олиб боришарди, мулоқотлари жуда яхши эди. Албатта, ҳақиқий ишда улар анча жадал ва шиддатли эдилар, бу аниқ, лекин Фосса ҳам, унинг гуруҳидаги ҳеч қайси бола ҳам мактабларда дарс беришмайди. Аслида, улар шундай даражада алоҳида чиқариб ташланганки, уларнинг оддий дайверлар билан йўли умуман кесишмайди, шунинг учун ушбу унинг иштирикои билан бўлиб ўтаётган “ҳайвонот боғи” ягона равишдаги истисно эди. Бунда ваҳимали бир нима ҳам, сирли, ўзига тортадиган бир нима ҳам бор. Эртага. Эртага Тора уни харакатга солади.

 

Қуёш Торани соат саккиздаёқ уйғотди. Тунда у бир неча марта уйғонганди – биринчи марта, уйчага болалар келишганида. Кимдир унинг яланг орқасини силади, кимдир кўтини ўпа бошлади – қиз шекилли… Кейин у умуман қоронғи бўлганида уйғонди. Ундан бир неча метр узоқда бир қиз баланд овозда инграрди, кучлироқ ва янада кучлироқ, ва бирдан қичқира бошлади. Уйқисраб Тора ишнинг нимадалигини тушунмади, лекин қичқиришларнинг характерли тўлқинларидан қизнинг лаззатдан қичқираётганини англади – иккита ёки учта йигит уни бараварига сикишарди, таналарнинг шалпиллаши аниқ эшитиларди. Торанинг ўзи бундай қичқиришга уялган бўларди деган фикр миясида ўтиб кетди – шубҳасиз, бундай кучли қичқиришлар тунги сукунатда узоқда ва кўплаб қўшни уйчаларда эшитиларди. Қиз бақирарди, айрим пайтлари увиллашни бошлаб, яна бақирарди. Ҳасаднинг енгил тўлқини Торани санчиб ўтди: агар қиз тугатаётган бўлганида, унда аллақачон бақириб, тугатган бўлар эди, қичқирмаётган экан, демак тугатмаябди, демак эҳтирос қиррасида бундай даражада кучли ва узоқ пайт давом этадиган лаззатни сезиш қўлидан келиши учун сикишишни яхши билар экан. Зўр...мен ҳам шундай ҳоҳлайман! Балки айнан мана шундай бутун томоққа бақиришга ёрдам берадиган ўзини эркин тутиш шундай ҳиссиётларни туғдирар? Торанинг ўҳшаш тажрибаси бўлган.

Уйчада ҳеч ким йўқ эди. Кўрпадан йиқилиб тушиб, Тора ярим девор катталигидаги катта деразага яқинлашди. Яланг панжасига бир нима ёпишди – презерватив! Учта ишлатилган презерватив уялмасдан полнинг устида ётарди – демак учтаси бирданига бояги қизни сикишган… амида пульс ура бошлади, уни “терисидан” ушлаб олгиси келди, ва бунда Тора битта презервативнинг бўш эмаслигини кўриб қолди. Сперма! Буни қаранг! Сексуал ҳаёлнинг ўзи эҳтирослантирарди – презерватив билан сикишиш, унинг устига яна бу ерда сперма бор. Тора бармоқлари билан уни қисди, ва сперма унинг ичида аста товланарди. Тугунчани астойдил ечиб, Тора кроватнинг устига ўтирди, оёқларини очиб, ва момиқ лабларни эзиб туриб, тилини презервативнинг ичига шошмасдан киргизди, тилининг учи спермага шўнғиди. Спермада тили билан айлантириб, у унинг ичидан тилини астойдил чиқарди – унинг учида томчи қолди. Сперманинг атиги бир томчиси, унинг таъми эса бутун оғзи бўйлаб тарқалди – жудаям эхтирослантиради, ҳеч нимага ўҳшамайди…

Пляжда одам кўп эди. Ўнталаб одамлар – кимдир ластларни оёғига тортиб, қирғоқнинг ёнида қимирламоқда, кимдир BCDни энди кийиб кўрмоқда, кимдирдан эса аллақачон пуфаклар кўринмоқда. Ўн беш дақиқадан кейин, Тора ҳам коралларнинг устида учиб юрарди. Дайвинг – ушба жойларда ҳамма яхши кўрадиган машғулот. Яна бир неча дақиқа, ва мана унинг остида – дайверларнинг соялари жуфтма жуфт кетаётган сув ости жарнинг қора жарлик. Иқлимшаштиришсиз Тора эллик метрдан пастга тушмайди, биринчи ғорни ўрганиб чиқиш керак яхшиси! Суғурта баллонини олиб, уни белига бойлаб, Тора пешона устидаги чироқни ёқди ва ғорнинг ичига сузиб кетди. Кенг кириш жойи ичқарига бўлган тор йўлаклар билан давом этарди, кейин туннеллар буралиб, кўпайишиб, бир бири билан аралашиб кетарди. Тора ён тарафдаги йўлакларга сузиб кетарди, иккита дайвер ҳам харакат қила олмайдиган, ичкарига кетаётган қоронғуликка шўнғиб кетарди ва ўн дақиқадан кейин умидсиз адашиб кетди. Яна ўн дақиқа ичида у чиқишни топишга харакат қиларди. Баҳайьат тошбақаларнинг скелетлари унинг дунёсини озгина мудҳиш кўрсатарди; чироқнинг нури гоҳ оддий бўлмаган, майда, миллтилаётган қизил балиқчаларнинг тўдасини, гоҳ тошларнинг ғаройиб шаклланишини, гоҳ суюқ симобнинг ғорнинг тепасига ёпишиб қолганига ўҳшаган ҳавонинг кўлчаларини чиқариб кўрсатарди. Қайсидир лаҳзада Тора ноқулай равишда қайрилиб, осилиб турган арақига пешонаси билан урилди. Чироқ ўчиб қолди. Бундай даражада қоронғи бўлишини тасаввур этиш қийин! Ғорнинг сувли қоронғилигида осилиб қолган, йўналишини бутунлай йўқотган Тора битта фикрни мустаҳкамлади: «олдин мана шундай ўлишганку аҳир». Ўзгача ҳиссиётлардан баҳра олиб, Тора афсус билан суғурта баллонини қисди, ва шу лаҳзада бутун ғор ичидан нурга тўлди, ва милтиллаётган кўрсаткичлар унга чиқишга йўлни кўрсата бошлади. Ғорга кириш жойида эса, қумнинг устида катта наҳанг балиқ ётарди. Бурнини кўтариб, у ушлаб бўлмайдиган харакат билан жойидан қўзғалди ва кетиб қолди. 

Трапп оролда келиб бўлган экан. Устидан асбоб ускуналарини ечиб, Торани уни қидиришга югуриб кетди, ва бир дақиқадан сўнг уни қумнинг устида ётиб...жин урсин, Фосса билан бирон нимани музокара қилаётганини кўрди! Яна ваҳима бошланди.

Яқиндан қараганда Траппнинг ён тарафи оғир таассурот қолдидарди – ҳатто офтобда қорайганнинг фонида кўринаётган кўк-қора-сарқи гулларнинг. Ёнига ўтириб, Тора Фоссанинг тўғри қарашига дуч келди. Шайтон урсин, унинг қараши ўзгача эди. Қандайдир тарзда Тора дарров тушунди – Фосса нима ҳақида ўйлаётганини: Тора уларнинг суҳбати давомида ўтириши лозиммикан. Ва Тора онт ичиши ҳам мумкин эди, агар Фосса уни четлатишга қарор қилса, унинг ҳатто қарши чиқишга ҳам иродаси етмас эди.  Қандайдир тасаввуф. Бу одамнинг шунча кучи қаердан пайдо бўлди? “Куч”нинг ўзи нима бу? 

Фоссанинг қараши ўзгарди – баҳолашнинг ўрнига (четлатсаммикан ёки қолдирсаммикан) унинг қараши ўрганаётганга айланди. Туюлардики – ҳечнима ўзгармагандай, Фосса шунчаки тикилиб Торага қарашга давом этмоқда,лекин шуниси аниқки, у уни ўрганиб чиқмоқда. Қизиқ – у мен ҳақимда нимани ўйламоқда?

- Сен мен билан бир нимани гаплашмоқчи эдинг шекилли, ҳозир айни вақти. – Бу гапни гапириб, Фосса шунчаки оғзини ёпиб, кута бошлади.

- Ҳа, ҳоҳлагандим… ҳоҳлаябман. – Тора аста секинлик билан сўзларни танларди, лекин у кеча ўйлаб қўйган саволлардан бутунлай фарқ қиладиган саволларни беришни ҳоҳлаганди. – Нимага сенинг қарашинг бундай? Сен буни қандай қилиб амалга оширасан?

 - Самимийлик. Тўла тўкис, муросасиз, ўрганаётган. Бу эпитетлар эмас.

 - Эпитетлар эмас? Қайси маънода?

- «Тўла тўкис», демак фарқлайдиган онгни фарқ қиладиган ҳамма нарсани фиксация қиладиган. Истисноларсиз. Истиснолар деярли аниқ даражада чиқариб ташлашларни, ўзини алдашни билдиради. Истиснолар фақатгина ўзини назорат қилишнинг маҳсус тестларидан кейин амалга оширилиши мумкин. “Муросасиз”- демак қиёфасиз эхтироссизлик билан мустаҳкамланган баҳолаш дегани, ҳудди бошқа одамнинг намоён қилаётган нарсаларини баҳолаётгандай. “Ўрганаётган” – демак ягона мақсадни эсида тутаётган, кашфиётлардан олдиндан завқланаётган. 

- Демак – қарашимнинг кучсизлик даражаси менинг самимиятсизлигимнинг даражасини акс эттирадими?

Фосса жавоб бермади, ва унинг жавоб бермаслиги аниқ бўлди.

- Саволим ахмоқона туюлса керак, лекин мен барибир уни беришни ҳоҳлаябман... – ва ўша пайтда Тора Фоссанинг қараши бўйича бу киришларнинг қанчалик ахмоқона эшитилаётганини тушунди.– Мен биламан, коммандосларнинг алоҳида юришларини, сенинг гуруҳинг эса – айниқса. Шундай бўлса ҳам – сизлар билан яшашнинг иложи борми?

- Бунинг иложи йўқ.

- Умуманми?

- Ҳозир сен учун бунинг иложи йўқ, “алоҳида юришимизга” келсак, буни ҳали сўраш керак – ким кимдан ўзини четда тутишини… Сен буни ўзингга қандай тасаввур этасан – самимий ва фаол одамларнинг бир тўдаси коммандосларга қараб интилмоқда, уларни эса киргизишмаябди? Шундайми? 

- Билмадим, мен буни ўзимга тасаввур қилиб кўрмаганман… Фосса, мени бизнинг тажрибамиз ҳавотирга солмоқда. Сен бизни ҳимоя қиласан, аммо сенинг аралашишинг зарур эканлигини қаердан биласан? Ва ушбу аралишишнинг даражасини қандай қилиб белгилаш керак? Вақт?

- Тоғлар қўрқмайдилар, дарёлар журъатсиз бўлмайдилар.

- Ҳа… - Трапп, сенга тушунарлими?

- Менинг ўйлашимча, тушунарли. – Трапп, ҳатто майда кескин харакатлардан вужудга келадиган оғриқдан тез тез тўҳтаб, секин гапирарди.– Фосса ва унинг гуруҳи бўладиган ҳолат қўрқинчга ҳам, журъатсизликка ҳам олиб келмайди.Уларнинг олдида масала бор – ҳали таниш бўлмаган хавфларга қарши самарали ҳимояни таъминлаш, ва ярқираб турган фарқи қилиш уларга ҳаммасини беради – вазиятнинг баҳоланишини ҳам, харакатлар усулларини ҳам  ва ҳоказолар. Ва улар орқага қарамай ишлайдилар, харакатларнинг самарадорлигидан ташқари бошқа ҳечнима ҳақида қайғурмай – ҳатто уларнинг харакатлари кейин қандай баҳоланишини ҳам ўйламайдилар, уларни эса кейинчалик албатта баҳолашади, албатта ҳар битта одамнинг ўзининг фикри бўлади, аммо улар бу пайтда бошқа иш билан машғул бўладилар,ва ҳатто уларнинг харакатлари паст ёки юқори даражада баҳоланганлиги билан ишлари ҳам бўлмайди. Мен ўзим буларнинг барчаси ҳақида фикр юритганимда, мен уни ёки буни ўйлашим мумкин, ниманидир маъқуллаб, ниманидир маъқулламаслигим мумкин, у ёки бу нарсани маслаҳат этишим мумкин, рози бўлишим ёки қарши чиқишим мумкин, лекин савол кўндаланг турганида – нотаниш вазиятлар олдида мени ким суғурта қилиши борасида, унда…

- Унда сен Фоссани танлайсан.

- Албатта.

- Фосса, сенга бизнинг тажрибамиз қизиқми ўзи? 

- Мен шуғулланадиган барча нарса мен учун қизиқ. Тажрибага келсак, мен бизнинг олдинга силжишга ёрдам берадиган натижани олишимизга шубҳаланаман.

- Нимага?

- Биз одатдаги катталиклар билан иш тутсак, биз табиат томондан чекланган ҳолатлар доирасидан чиқа олмаймиз. Қўпол қилиб гапирганда, агар ғазабли одам қандайдир тажрибани амалга оширса, унинг ғазаби ўз кўринишини ёки йўналишини ўзгартириши мумкин, лекин ғазаблигича қолади. Ғазабли ходим ғазабли бошлиққа айланиши мумкин,  ва унинг ўзини тутиши ҳам, кўриниши ҳам ўзгаради, лекин у чириган мурдалигича қолади. Биз қизиқ натижага эришиш учун ўзимиз ўзгаришимиз керак – устимиз эмас, балки идрокларимизнинг таркибининг ўзи – у ерда бутунлай янги бир нарса пайдо бўлиши керак, олдин мавжуд бўлмаган. Одам одам бўлишини тўҳтатиш керак, мукаммал ва чуқур мавжудотга айланиши учун. Унда шунчаки “янги” нарса эмас, унинг ижодий кучларининг ривожланиши, унинг хурсанд интилишлари натижасида туғилган нарса бўлиши керак. Мен бунинг иложи йўқ деб айта олмайман, бундан ташқари, бу нарса тарихда камида икки марта рўй берган, менимча ундан ҳам кўп, лекин бунинг айнан ҳозир содир бўлишига асослар борми?

- Лекин олдинга силжишлардан ташқари…

- Ҳа, олдинга силжишлардан ташқари, оддий, босқичма босқич пўй берадиган ривожланиш мавжуд, бу жуда ҳам қизиқ ва ажойиб. Лекин биз, - Фосса “биз” сўзини ажратиб гапирди, гап унинг гуруҳи тўғрисида кетаётгани аниқ бўлиши учун, - биз фақат олдинга силжишга интиламиз – бизнинг мутаҳассислигимиз шундай, ҳамма йиғилганларимиз шундай одамлар.

- Сен бунинг бўлганлиги айтиб, нимани назарда тутябсан?

- Масалан, - Трапп гапга суқилишди, - бу давримиздан олдин биринчи минг йилликнинг бошида рўй берган инсониятнинг ўзгариши. Бизгача етиб келган ҳужжатларни эътибор билан таҳлил қилсак, “севги” ҳақидаги тушунчанинг ушбу минг йиллик давомида шаклланиб келганини осон кўришимиз мумкин, бу тушунча, менинг фикримча, ўша пайтдаги идрокларнинг тез тез намоён бўлиши натижасида пайдо бўлган, ўша идрокларни бу сўз билан белгилашган. Биз бизнинг давримизга қанча яқин бўлсак, “севги”нинг биринчи маъноси тўғрисидаги доктрина шунча кучли равишда бутун маданиятдан ўтиб кетади – бу, масалан, христианликнинг бутун ғарб дунёси бўйлаб жадал тарқалишида намоён бўлади, буддизм ҳам ҳудди шу нарсани шарқда амалга оширди. Ва агар И если литература 19-20 асрларнинг адабиёти ушбу мавзуни ҳамма жойда тарғибот этса, 17 аср адабиёти бундан йироқда, масалан қайин пўстлоғидан ишланган хатларда нозик туйғулар ҳақида биронта сўз бўлмаган, кўпроқ қарзлар ва жамиятдаги воқеалар  тўғрисида. “Илиада”ни варақлаб кўр – юзлаб таърифланган ғазаб, очкўзлик, душманлик актларига – фақат битта таъриф, у ҳам севги ҳақида эмас, боғланиш объектига эга бўлиш ҳоҳиши ҳақида.  Мисоллар жуда кўп, ва улардан ёқтириш, нозиклик, каби ЁИларнинг қандайдир сабабга кўра олдинги одамларга маълум бўлмаганлиги, лекин уларнинг ривожланиши давомида, одам эволюцияси жараёнида бу идрокларнинг пайдо бўлганлиги тўғрисида гипотеза келиб чиқади.

- Иккинчи мисолчи?

- Тўғри йўл тажрибасини амалга ошираётганларнинг пайдо бўлиши ва секин бўлса ҳам, ЁИларнинг биринчи даражадаги қадрига нисбатан бўлган аниқликнинг тарқалиши. Самимийлик, вафодорлик ва кўплаб бошқа ЁИлар фақатгина оҳирги юз йил ичида норма бўлмаса ҳам, идеалга, мақсадга айланди.

- Нима, балки пайдо бўлар… ҳа, мен ҳатто ўйламагандим ҳам, ЁИларнинг – аҳир бу одам эволюциясининг оҳири эмаску! Ғалати фикр… - Тора кулиб юборди. – Бўлиши мумкинлиги ҳақида…

- Биз билмаймиз, - Фосса орқасига ётиб, оёқларини очди. Тора қизиқувчанлик билан унинг танасини кўриб чиқди – олдин у Фоссага қиз болага каби қарамас эди. – Агар бу рўй берса ҳам, унга йўл шубҳасиз экстатик ЁИлар орқали ётади – бунга шубҳа йўқ.

- Мен вақти вақтида уларни сезаман, - Тора бир нечта олдинги эпизодларни эслади. – Аммо менга бу нарса қандайдир...чегарадан ташқарида бўлиб туюларди, ҳатто уларга мақсадга мувофиқ ҳолда эришиш учун орзу қилиш ҳам.

- Биз буни чегарадан ташқарида деб ҳисобламаймиз, - Фосса қаттиқ гапирди. – Биз бунинг устида ишламоқдамиз.

-  Ер башаралари идрокларининг интеграцияси, ёки Ер планетасининг ўзининг масалан...

-  Билмадим, - Фосса унинг гапини бўлди. – Лекин агар биронта қўшимча имконият бўлса, биз уни қўлдан бой бермаймиз.

Марказга кетаётганида Тора кичкина болаларнинг бир тўдасига дуч келди – йирик гекконни тутиб олиб, улар унинг қорнини силашарди, илашқоқ панжаларини эзишарди, тикилиб кўриб чиқишарди ва деярли ўпишарди.

- Эчкемарни ушлаб кўришни ҳоҳламайсизларми?

- Ҳа, уни ушлаб бўлармиди, - уларнинг биттаси эътироф билдириб, кафтини чўзиб кўрсатди – унинг бутун узунлиги бўйича тиртиқ чўзиларди, бир четидан иккинчи четигача. – Мана, ушлаб кўргандим.

- У сенга ташландими?, - Тора ҳайрон бўлди.

- Яна нима, улар ташланмайдилар. Шунчаки қўлимдан овқатлантирмоқчи эдим. Қон жуда кўп бўлди!

- Чинқириш ҳам… - ўралган сочлари кулгули диккайиб турган қиз кулди.

- Майлиде, мени ҳам бундай тишлашганида менимча қахрамон бўлиб кўринмасдим, - Тора боланинг тарафини олди. – Кўп вақт бўлдими бу ерга келганларингга ?

- Яқинда бир йил бўлади.

- Нима иш қиласизлар?

- Ўқиймиз, - катта кўзли ва оёқлари мушакли бўлган бола Торага тикилиб қарарди. – Сенчи?

- Бугун нимани ўргатишди? – Тора ўзини саволни эшитмаганга олди.

- Мана, - ҳудди ўша қиз чап сонидаги пластирга бармоғини тиқди, ва Тора бешта боланинг ҳаммасида иккала сонладира пластирларнинг симметрик равишда ёпиштирилганини кўрди.

- Сизларни ҳам эчкемарлар тишладими? – Тора кулиб юборди.

- Биринчи тиббий ёрдам, - тиртиқли бола тушунтирди. – Иккала оёқ астойдил устидан озгина кесилади, кейин чап оёқни биз фаол равишда лаззат билан ювамиз, ўнг оёқни эса – йўқ, ва фарқни кузатиб борамиз. Чап оёқ уч кунда тузалади – бу норматив, ўнг оёқ эса яна ўн кун оғрийди, мана қара, - бола чап сонида пластирнинг ярмини очди.

Яра битиб кетаётгандай кўринарди.

– Мана эса ўнг оёқ.

Ўнг томондаги яраали нам, четлари яллиғланган эди, лимфанинг озгина суви чиқарди. Торани шу нарса ҳайрон қолдирдики, бу ҳақиқатдан ҳам “яра” эди, шунчаки кесилган жой эмас. Чуқур – чуқурлиги таҳминан бир сантиметр.

- Бугун учинчи кун тугамоқда, ва кечга яқин биз чап оёғимиздан пластирларни ечиб ташлаймиз...у ҳозир ҳам керак эмас, - кескин харакат қилиб, у уни бутазорлар тарафига ташлаб юборди.

- Оёқларингни қандай тарзда кесишган?

- Албатта, пичоқ билан.

- Ўзларингми??

- Албатта, яна ким бўларди?

- Қўрқинчли эмасми?

- Қўрқинчли:) Яна бугун нисбийлик назарияси бўйича шуғулландик, - сал қийшайган кўзли қиз ҳаёл суриб, лабларини чалпиллатди. – Мен бугун бизга гапириб беришган нарсаларни аллақачондан бери биламан, мен физикани яхши кўраман… сен харакатланаётган поездда нурли соат билан ҳаёлий тажриба ҳақида, ва ундан келиб чиқиши бўйича, нур тезлигининг инвариантлиги шарти билан харакатланаётган поездда вақт секинлашишини биласанми?

- Ниманидир эслаябман…, аммо ишончим комил эмас, бу айнан сен гапираётган нарса эканлигига, умуман олганда, тушунарли, нурнинг доимий тезлиги...харакатланаётган поезд...демак, нур томондан ўтилган масофа кўпроқ, яна бу ерда тезлаштиришсиз амалга ошаётган ҳисоб тизимида биз харакат қилаётганимизни биз била олмаслигимизни ҳисобга олиш керак, демак парадоксни ҳал қилишнинг ягона йўли – вақтнинг секинлашишини таҳмин этиш, ва натижада нур ҳудди ўша пайтнинг ичида кўпроқ масофа ўтади… бундан келиб чиққан ҳолда эса, тажрибанинг ўзини ўйлаб топиш ҳам қийин эмас, тўғрими?:)

- Мен ўзим буни қандай тушунишимни гапириб беришимни ҳоҳлайсанми? – Қизча чўккалаб, қўлига таёқчани олиб, ерда чизишни бошлади. Яланг дўмбоққина кўтча; кўзлари ҳаммасини гапириб бериш, маълумот билан бўлишиш ҳоҳишидан ёнмоқда – қизиқувчан қиз экан. Қизиқадиган. Бундай қиз туннинг ярмида сакраб туриб, қизиқ китобни ўқишни бошлаши ёки учрашувга югуриб кетиши мумкин.

- Ҳўп. – Бундай дўмбоқчага қараб, Тора тўсатдан чақириқни, вафодорликни ҳис қилди. Бу ерда ўтиришни, унга тинглашни, ўзига унинг овозини сингдиришни, қараш билан танасини эркалашни ҳоҳларди. 

- Қара, - қизча шиддат билан таёқча билан чиза бошлади. Қолган болалар атрофда ўтириб ва ётиб олдилар. – Ўзимизга тенг даражада учиб кетаётган экранопланни тасаввур этайлик. Унинг ичида ёпишқоқ суюқлик тўла аквариум турибди. Аквариумнинг пасти ва тепасининг марказида – шарикни тепаётган пружинкалар. Бу шарик тепага ва пастга харакат қилмоқда. Беш сония давомида шарик сузиб туриб тепага чиқади, ва шунча вақт пастга тушади. Энди бунинг Ердан кузатувчининг кўзига қандай кўринишини кўрайлик, - у Торага яқинроқ сурилиб, янги чизмани чиза бошлади. – Ердан кузатиб турган инсон учун шарик шунчаки тепага ва пастга эмас, ундан ташқари яна горизонтал йўналиш бўйича экраноплан билан бирга учиб кетмоқда, ва ушбу беш сония давомида у, айтайлик, бир километрни ўтади.

- Эскироқ экраноплан…, - минғирлади Тора, - ҳозир парчаларги бўлиниб кетади қараб турсанг.

Кимдир кулиб юборди. Қиз бошини осмонга қаратди.

- Дақиқа – ўн икки… бир соат – етти юз йигирма… ҳа, бир километр эмас, уч километр ўтади. Бу ерда ҳаммаси тушунарли, чунки шарикнинг вертикал йўналишдаги тезлиги горизонтал йўналиш билан қўшилади, шунинг учун унинг бу тезлик билан уч километр масофа ўтишига ажабланадиган жой йўқ. Энди эса, - у Торага қаради, - шарикнинг ўрнига у ердан бу ерга фотон, нур кванти учсин.– Унинг овози драматик равишда кучайди. – Фотоннинг тезлиги – доимий катталик, константа, вакуумда жойлашган, албатта, аммо ҳозир бу муҳим эмас. У таҳминан бир сонияда 299792,458 метрга тенг.  Унинг доимий эканини тажриба даражасида исбот қилиш осон – масалан, Майкельсон-Морли тажрибаси, яна жуда кўп бошқа тажрибалар мавжуд.Бундан келиб чиқадики, - энди унинг гапириши маккорона равишда пасайди, - учиб кетаётган экранопланда фотоннинг тезлиги экранопланнинг учиш тезлиги билан ҚЎШИЛМАЙДИ, - қизчанинг овозида тантанали оҳанг пайдо бўлди. Фотоннинг тезлиги ҳечнима билан қўшила олмайди – у қандай бор бўлса, шундайлигича қолади – ҳар доим бир ҳил. Демак, фотонга, Ердан кузатувчининг нуқтаи назари бўйича, узундан узун диагонал бўйлаб (аҳир экраноплан учиб кетмоқда) аквариумнинг пастидан тепасигача етиб бориши учун маълум бир вақт керак. Буларнинг ҳаммаси билан бирга экранопланнинг ичида – у учмасдан турадиган жойда турган ҳолатида сингари ҳаммаси одатдагидай, чунки физика нуқтаи назаридан тенг равишдаги харакат жим турган ҳолатга тўла эквивалентли. Ерга нисбатан экраноплан учиб кетмоқда, ёнида кетаётган бошқа экранопланга нисбатан эса – характсиз турибди. Экранопланда учиб кетаётган одамнинг нуқтаи назарида фотон атиги ўттиз сантиметрлик масофани ўтади – аквариумнинг пастидан тепасигача бўлган масофа. Ердан қараб турган одам учун эса ҳудди ўша фотон экранопланнинг учиб кетаётганлиги сабабли, кўпроқ масофани ўтади. Фотоннинг тезлиги эса – БИР ҲИЛ! – таёқча ерга қараб учиб кетди. – Демак, бу парадоксни ҳал қилишнинг ягона йўли – вақт билан бир нима қилиш, чунки “масофа вақтга кўпайтирилган тезликка тенг” формуласида фақат вақтни ўзгартириш мумкин, масофа ва тезлик қатъий белгиланган. Мана шунинг асосида вақт харакатланаётган ҳисоб тизимида у нисбатан харакатланаётган тизим билан таққослаганда секинлашиши тўғрисидаги гипотезани чиқаришган. Экраноплан қандайдир масофани ўтган бир пайтда, Ерда экранопланнинг ўзидагига нисбатан сал кўпроқ вақт ўтади – фотонга диагонал бўйлаб югуриб чиқишига етадиган вақтга тенг равишда кўпроқ. Менга ҳаммаси аён, сенгачи?

- Ҳа, ҳаммаси тўғри, - иккинчи қиз ишончлилик билан бошини ирғади.

- Сенга ҲАММАСИ тушунарлими? – қизча Торага қараб қайтарарди.

- Ҳа, ҳаммаси. Аммо…

Қизча ҳайрат билан Торага қаради.

- Наҳотки қаердадир тушунарсиз бўлса? Қайси жойида?  – таёқча яна қўлда эди.

- Сен айтдинг: «парадоксни ҳал қилишнинг ягона йўли». Менинг ҳисоблашимча, бундай эмас. Вақтнинг секинлашишини таҳқмин қилиш – бу фақатгина мумкин бўлган тушунтиришларнинг биттаси. Ҳудди шундай муваффақият билан биз харакатланаётган ҳисоб тизимида қандайдир тарзда фазонинг ўзгаришини таҳмин қилишимиз мумкин, биз эса, айтганча, унинг ҳақиқатдан ҳам ўзгаришини биламиз – камида харакат йўналишида қисилади, балки нафақат унда. Ёки “тезлик” тушунчасининг ўзи…

- Тўҳта, - қизча гапини бўлди, - биз вақтнинг харакатланаётган тизимларда секинлашишини аниқ биламиз. Буни тажриба даражасида тезлаштирувчиларда элементар заррачалар билан тажрибада исбот қилиш осон.

- Бу бошқа нарса, аҳир мен мумкин бўлган тушунтиришлар ҳақида гапирябман. Бундан ташқари, - Тора қўлини қизчанинг тиззасига қўйди, - тезлаштирувчида бўлган заррача ўзини доира бўйлаб айланмаган заррачага нисбатан ёшроқ қилиб НАМОЁН ЭТАДИ. Лекин АСЛИДА ниманинг бўлаётганини биз билмаймиз. “Ўзини “вақт секинлашди”сўзлари билан осон таърифлайдиган даражада намоён қилмоқда” тушунчасини ва “вақт секинлашди” тушунчасини аралаштирмаслик керак. Жуда катта фарқ бўлиши мумкин. Ким билсин, балки торлар назарияси эртами кечми бизни Эйнштейн ўзининг назариясини яратганида, йигирманчи асрда, ундан кейин, торлар назарияснинг асослари ишлаб чиқилганида, ўша асрнинг оҳирида, ва кейин, уюрмали торли тезлаштирувчида қилинган тажрибаларга асосланиб, торлар назариясида фундаментал олдинга силжишни амалга оширишга эришилган ўтган, йигирма бешинчи аср ўртасида бўлгани каби фазо ва вақт тушунчаларини қайта кўриб чиқишимизга олиб келар.

- Торлар назарияси…, - тиртиқли бола хўрсинди, - буни биз яқин орада ўтмаймиз, у ерда топологияни кўпайтириш жадвалини билгандай билиш керак. Кремер айтдики, яна уч йил давомида биз аниқ торлар назариясига етиб бормаймиз.

- Мен ҳам аслида ҳозирча кам биламан, лекин қизиқ, ўрганаман.

- Физикани яхши кўрасанми? – қизча Торага хурмат билан қаради. – Мен яна рўдаполар билан ўйнашни яхши кўраман, сен биласанми уларнинг гаплаша олишини? 

- ?

Улар ўзларининг терисида турли нақшларни қилишади, бутунлай расмларни чиза олишади. Улар жуда ақлли. Ўйнашни ҳам яхши кўришади. Нима деб ўйлайсан, биз бир биримизни тушунишни ўрганишимиз мумкинми? Мен дельфинларни ҳам яхши кўраман!   

- Мени эса дельфин сиккан! – кулгули равишда бошқа қиз гапирди.

- Қўйсангчи, сени сикмаган, алдама, шунчаки унинг қўтоғи туриб, у сенга ишқаланган.

- Мен эса уникини тортганман…

- Ҳамма уларникини тортган!, - болалар бир бирининг гапларини бўлиб, қутуришни бошлашди.

- Кальмарлар ҳам рангларини ўзгартира олади, - яна ўша қиз давом этарди, - лекин улар ўйнамайдилар, уларнинг кўзлари ўзга, қизиқ эмас. Каракатицалар ҳам –  кўзларини бақрайтириб сенга қарашади, бутун таналари билан товланиб, сузиб кетишади. Фақат рўдапо ва дельфинлар ўйнашни яхши кўришади!

- Сенинг исминг нима? – Тора қизчани ўзига тортди.

- Омела. Ундов белгиси “О”га тушади. Мен Лхасда туғилганман, кейин биз Ко-Таога кўчиб келдик, бир йил олдин эса мен бу ерга кўчиб келдим.

- Демак сен тибетликсан?

- Менинг она кучукчам – тибетлик, мени у кимдан ортирганини билмайди ва бунинг қизиғи ҳам йўқ, нима фарқи бор? Менимча, непаллик йигитдан бўлса керак. Менга ҳам шундай қизиқ – қишлоқдан ҳар қайси йигит мени  ҳомиладор қилган бўлиши мумкин – у жуда ҳам эхтиросли, менга ўҳшаб!

- Сенга ўҳшаб эхтиросли? – Тора жилмайди. – Тибет тилида бирон нима биласанми? Мен ҳам Ҳимолойда яшаганман, ўқув китобларини варақлаганман, тибет гапини эшитганман – жуда чиройли эшитилади, пуджаларда ҳам жуда чиройли куйлашади.

- Албатта, мен тибетча гапира ва озгина ўқий оламан. Ҳоҳлайсанми, бирга ўрганамиз?

- Ҳоҳлайман! Рўдаполар билан ҳам, дельфинлар билан ҳам, таништирасизларми? 

- Таништирамиз. Рўдаполар ҳар доим бир жойда бўлишади, сув ости тошларида ҳар бирининг алоҳида уйчаси бор.

- Йигирма учинчи ўнталик! – кутилмаганда мушаклари кўп оёқли бола қичқириб юборди.

Болалар бир-икки сонияга ўйланиб қолиб, бир бирларининг гапини бўлган ҳолда, бир биридан ўзишга харакат қилиб тақиллай бошлашди: 2847564823.

- Тўртинчи юзталикнинг боши! – яна ўша бола бақирди.

Болалар учун кутилмаган ҳолда Тора ҳаммадан олдин гапирди:

- 72458700660631558817. Хотирани машқ қилиш ёқадими? – у кулди. – Менга ҳам. Мен “Пи” рақамини саккиз юзинчи белгисигача биламан... таҳминан.

- Мен ҳали “илоҳий комедияни” ёдлаябман, биринчи олтита қўшиғини биламан.

- Мен эса «Илиада»ни!

- Мен эса Ернинг элликта энг йирик оролларининг майдонини биламан!

Ҳамма бирданига гапириб, деярли сакраб юборишарди, уларнинг ҳаммаси жуда ҳам қувватли, ширин дўмбоқчалар. Тиртиқли бола ростдан ҳам сакрашни бошлади, ва Тора унинг қўтоғи ёши учун анча катта эканлигига эътибор берди. Омела ҳам ўйноқи равишда сакраб турган қўтоқ ва тухумчаларга қараб қолди.

Тора тунда эхтиросли қичқириқлардан уйғонганини эслади, ва уни мана шундай йигитча сикишини жуда ҳам ҳоҳлади.

- Сен сикишишни бошлаганмисан? – Тора унинг кўтидан ушлаб, ўзига тортди.– Сен мени сикишни ҳоҳлармидинг? Тиқишни ҳоҳлаябсанми?

- Ҳоҳлайман, ҳоҳлайман! – йигитча яна сабрсизликдан сакрашни бошлади.

- Мен ҳам, мен ҳам! – бошқа иккита йигитча ҳам Торага ёпишиб олишди. 

- Мен ҳаммангизни ялаб, эзишни, ва сизлар мени қуёнларга ўҳшаб сикишларингни ҳоҳлайман. Қуён бўласизларми?

- Бўламиз, бўламиз! – йигитлар бир бирини ҳазил тариқасида итариб, бир бири билан курашишни бошладилар.

- Мен ўн еттинчи уйчадаман, ёнимга тунда келинглар, мен гамакда уҳлайман. Тунда уҳлаётган пайтимда менга ташланиб, гамакдан тушириб, мени зўрлашларингни ҳоҳлайман, келишдикми?

- Келамиз!

- Дўстларингизни ҳам чақиринг:) Ҳаммага етади.

Орқада қадамлар эшитилди, Тора йўлкадан четроққа чиқди, лекин қадамлар секинлашиб, келаётган одам тўҳтади. Орқасига қараб, Тора анча катта ёшдаги эркакни кўриб қолди. Ёритилган идроклар маданиятнинг ажралмас қисмига айланган пайтидан бошлаб, ҳаётнинг давомийлиги ҳам уч баравар кўпайди, одамларнинг ёшини уларга қараб топиш қийинлашди, одатда иложи бўлмай ҳам қолди,айниқса гап ЁИларга ва англашлар дунёларига профессионал даражада саёҳатларни амалга оширганлар ҳақида кетганида. Тора эркакнинг ёши юз элликка етиб борганини таҳмин қилди.

- Бугун олтмишдан ўтамиз, демак кимдир кечқурун пляж бўйлаб кроссни топширади:), - у кулиб, болаларга қараб гапирди.

- Менда эса савол бор, - сочлари ўралган қиз эркакни иштонидан тортди. – Мен ёритилган идрокни аниқлай олмаябман. Кеча мен ушбу ЁИнинг барча ўз таърифларимни битта файлга киргиздим, лекин ЁИнинг умумий рўйҳатидан ҳечнима тўғри келмаябди.

- Бундай бўлиши мумкин эмас. Кел, - эркак чўнтагидан бошқача ҳилдаги джойстикни чиқарди, Тора олдин бундайларни кўрмаган. Тугмачани босиб, у уни қизга узатди, ва у ўзининг файлини тезда топиб, унинг голографик проекциясини очди. Матнни тезда кўриб чиқиб, эркак уни, шу билан бирга конференция каналини очиб туриб, яна ўқишни бошлади.

- Болалар, ким ЁИларни музокара қилишни ҳоҳласа – қўшилсин.

Болаларнинг ўн бештага яқин тиниқ нусҳалари пайдо бўлди ва тинглашга тайёр бўлди.

- Сенинг ЁИ умумий рўйҳатда бўлмаслигининг иложи йўқ. Келинг, кўрамиз, - у ҳаммага қараб гапирди. – Таърифни овозимни чиқариб ўқимоқчиман:

«Мен  – уч ёшдаги кичкина қизман. Қуёшли, куз куни, йирик сариқ барглар. Мен кутмоқдаман. Мен баргларга, йўлакларга қараябман. Мен нимадир содир бўлишини аниқ биламан. Ва ҳар сонияда мен қотиб қоламан. Мени кучли равишда бунга тортмоқда. Ва буни бошдан кечириш мумкин эмасдай туюлмоқда. Сирнинг яқинлиги, тантали ва ундан қочиб бўлмайдиган бир нима. Катта бир куч бирдан кўринадиган, сезиладиган бўлиб қолди. Мен унинг яқинлашаётганини сезмоқдаман. Қаердан келаётгани ноаниқ – ташқаридан ёки ичкаридан, ёки икки тарафдан ҳам. Бу тортиш кучи, сени қаерга билмайман тортаётганида. Мен у ерга боришим кераклигидан, боришни ҳоҳлаётганлигимдан ғулғула, инграётган туйғу пайдо бўлади. Ниманидир қилгим, қаергадир боргим, кимдир билан муҳим бир нима тўғрисида гаплашгим келябди. Мен билмайман – нимани қандай қилишни, лекин ўша ерга боришим керак. Ҳавонот боғида катта бўлган шерга ўҳшайди. У бирдан тунги ҳидларни сезишни, вольер бўйлаб юришни бошлайди. У билмайди – “озодлик” нима эканини ва тушунмайди – у билан нима бўлаётганини, уни қаерга бундай даражада ҳукмдор тортиб, чақираётганини. Уни нотаниш, тушунарсиз ҳоҳиш қамраб олмоқда. Бу ерга сир туйғуси ҳам, умидсизлик ҳам аралашади.»

- Бу «чақириқ», - болалардан бири гапириб, шу заҳоти ўчиб қолди.

- Йўқ, мен “чақириқ”нинг таърифини ўқиганман, бу у нарса эмас. Ҳозирча мен бу ЁИни “тортиш” деб номладим, - қизча ўзиникидан қайтмасди.

- Яхши, - эркак қўлини кўтарди, - кел, шунчаки биз қила олишимиз мумкин бўлган нарсани қиламиз, ва бундан нима ҳосил бўлишини кўрамиз. Истисно қилиш йўли билан ишлаймиз, ва сен “тортиш” билан резонансда бўладиган деб ажратган ва таърифда ишлатган сўзларнинг характерига эътибор берамиз. Қара – у ерда харакатни билдирадиган сўзлар кўп: “у ерга бориш керак”, “қаергадир бориш керак” ва ҳоказо. Буларнинг маъно ҳосил қиладиган образлар, муҳимлари экани аниқ. Ва бундан келиб чиқадики, биз хотиржам бўлиб, Завқ, Аниқлик, Мавжуд бўлиш, Бирлик бўлимларини чиқариб ташлаймиз.

- Ҳа, - рози бўлди қизча. – Бу Интилиш бўлими эканлиги аниқ.

- Яна бир марта “чақириқнинг” таърифига қара, - эркак кутиб, унга қаради. 

Қизча голограммани ўзига тортиб, таърифларни очди. Бир-икки дақиқа сукунатда ўтди.

- Йўқ, барибир ҳам “чақириқ” – бу менинг “тортишимга” нисбатан ўткирроқ, чуқурроқ нарса.

- Бу сифатлар, - бирданига бир неча овозлар қўшилди. – ЁИ кўпроқ ёки камроқ даражада чуқур, ўткир, бутунлай қамраб оладиган бўлиши мумкин, лекин барибир ҳам ўша ўша ЁИ бўлиб қолади, бошқаси эмас.

- Ҳозир, - яна бир дақиқа сукунтда ўтди, ва яна бир нечта бола ўчиб қолди.

- Уларга буларнинг ҳаммаси қизиқми? – Тора шивирлаб эркак кишидан сўради.

- Ҳаммасидан ҳам олдин, уларга ҳаммаси аён бўлган, ва унинг ўзи ҳаммасини тушуниб олиши ҳам аён бўлди, улар...

- Ҳа! – Қизча бу гал ўзига ишонган ва хурсанд-мамнун бўлиб кўринарди. – Бу «чақириқ». Мени бошқа ЁИларнинг қўшилгани йўлдан урди, мен уларни ажратиш кераклигини фаҳмласам бўларди.

- Тарқаламиз. – Киши конференцияни тугатиб, голограммани ёпди. 

Жойидан қўзғалиб, бештаси йўлка бўйлаб югуриб кетди, ва Тора ўзини уларнинг олдида ҳаддан ташқари харакатсиз сезди. Лекин эркак киши уни қизиқтирди.

- Олтмиш, бу чуқурлик бўлса керак, кроссни эса декомпрессион касаллик белгиларини намоён қилганлар югурса керак? – Тора эркак гапирган иборасига қайтиб, таҳмин қилди.

- Ҳа, ортиқча азот ювилиб чиқиши, мақсадли равишда фаол харакат қилиш учун. Биз тафсилли нафас чиқариш билан порцияли нафас олишга ўрганишни бошладик, лекин шунда ҳам болалар ўзларига айрим пайтлари бош айланишини ва кўнгил айнишини ишлаб оладилар. Ҳечқиси йўқ, нафас чиқаришни ўн олти – ўн беш марта тафсиллаш билан нафас олишни ўрганишади, ўзларига ишонган ҳолда ўзларини сезишади. Бу ерда энг муҳими – олтин ўртани сезишни ўрганиш: кислород озми – миянинг таъминланиши ёмон – онг сузиб кетишни бошлайди. Кислород кўпми – бирга келадиган азот ҳам кўп, буларнинг ҳаммаси элементар, кўп нарса иқлимлаштириш ва ЁИга боғлиқ – олтмишга етиб борганимиздан кейин чуқурликда тўҳтамас ЁИларни тажриба қилишни бошлаймиз – ёрқин ЁИларда азот пуфакчалари ҳосил бўлса ҳам, улар жуда кичкина катталикда бўлишади, қон томирлари тўлиб кетмайди… ҳа, қизиқиб кетдим, - эркак киши кулиб юборди. – Умуман айтганда, бугун кимдирга фаол харакат қилишга тўғри келади.

- Кафолат бераманки, бугун тунда ўша йигитчаларнинг ўнтаси жуда ҳам фаол харакат қилади, - кулди Тора. – Ўша чаққонларнинг мени қуёнларга ўҳшаб сикиб ташлашларини тасаввур этиш мени эхтирослантирмоқда. Уларни дайвингга сен ўргатасанми?

- Фақат унгамас. Ҳамма нарсани оз оздан ўргатаман. Физика, математика, тарих ва тиббиётдан дарс бераман. Аммо, албатта, кимдир органик кимё ёки расмий тажрибалар бўйича савол билан келса, тушунтиришсиз қолмайди.

- Ўтган ҳафтада мен… айтганча, менинг исмим Тора, мен маълум тарихчиларнинг саккизинчи гуруҳиданман, кеча мен бу ерга тажрибада қатнашиш учун келдим. Сен тажриба ҳақида биласанми?

- Кремер. Райнхард Кремер. – Эркак жилмайди, - бу ерда кўп тажрибалар ўтказилади. Кимни учратмайсан бу ерда. Ҳўш, ўтган ҳафтада нима бўлди? 

- Мен мактабларнинг беш юз йил олдин қандай шаклланганини қарадим. Бундай нарсаларнинг мавжуд бўлганлигига ишониш қийин!

- Ҳўш… у пайтда ҳаёт шундай бўлганки, кўп нарсага ишониш қийин, - рози бўлди Кремер. – Нафақт беш юз йил олдин, юз эллик йил олдинги пайтни қарасанг, етарли даражада ҳайратда қоласан.

- Болаларни мактабга ҳудди мол тўдаси сингари ҳайдашган, - Тора давом этарди. – Мажбур қилишган! Ҳамма нарсани ёдлашга мажбур қилишган – ёқадими, ёқмайдими… Сенинг болаларинг орол бўйлаб югуришади, қаерда йиғилишса, дарс ҳам ўша ерда бўлади. Нимани ўрганишни ҳоҳлашса – ўша нарса “ўқиш дастури”га киради. Улар оёқларини тепага қилиб тургиси келса, ёки шунинг билан бирга сикишгиси келса, ёки шунчаки осмонга қарагиси, ёки паралле равишда шахмат ўйнагиси келса, мана шу “ўқишнинг тўғри жараёни” бўлиб ҳисобланади. Уларда ўқишга, тадқиқот қилишга эхтирослари кундан кунга ўсиши табиий, ва ниҳоят у уҳлаш, ЁИ, овқат ва секс каби ҳаётнинг ажралмас қисмига айланади. Қандай қилиб ақллари етган бундайга – ўқишга мажбур қилиш! – Тора ўтмишнинг бундай “қилиқларига” ҳеч ўргана олмайдиганга ўҳшарди. Одамни сикишишга мажбур қил ва ундан унинг эхтиросли, мулойим ва сезувчан бўлиб қолишини кут. Уни сузиб, югуришга мажбур қил,ва унинг ғайратли бўлишини, олдиндан завқланиш ва лаззат билан спорт билан шуғулланишни бошлашини кутгин. Ҳақиқий ахмоқликку бу! – Тора ўзини сонларидан уриб, ўзининг устидан кулди. – Энг муҳими, улар кўришганку – авлод ортидан авлодлар уларнинг мактабларидан ҳаётларида бошқа ҳеч нарсани ва ҳеч қачон ўрганишни ҳоҳламайдиган ахмоқ, ўлик болалар чиқаётганини. Ғазабланган, фақат мамнуниятни, эсдан чиқаришни ҳоҳлайдиганлар. Аҳир уларнинг ҳаммаси аслида доимо ўлиб кетишни ҳоҳлашлари керак эдику! Қизиқ – улар ўзларига бунда ҳисобот беришганми? Йўқ бўлса керак… Албатта, улар шубҳасиз фақат эсдан чиқаришни, “ҳақиқий ҳордиқни” ҳоҳлашган, чунки одатдаги ҳордиқ чиқариш давомида улар фақатгина янада кўпроқ чарчашган. Пиво, овқат, телевизор, маиший ҳаёт, ўзидан ижобий ҳиссиётларни эзиб чиқаришга умидсиз харакатлар, яна ўша жанжаллар, салбий ҳиссиётлар. Унда нима бу – ҳамма эсдан чиқаришга харакатларни амалга оширадиган «ҳақиқий ҳордиқ»? “Ўзини санчиш ва эсдан чиқариш” – мана ҳамма орзуларининг чегараси. Балки шунинг учун ҳам улар шундай эрта ўлиб кетишган? Агар доим эсдан чиқаришни ҳоҳласа, салбий ҳиссиётлар билан ўзини заҳарласа, унда ўлим – “туннель охиридаги табиий нур”дир.  Одам ҳаёт ва унинг туганмас концепциялари ўртасида келишмовчиликларидан ўзининг ахмоқлигидан, ғамгинлигидан ва СҲларидан қанчалик кўп қариса,унинг ҳаёти шунчалик азобли бўлган. Ақлдан озиш мумкин – улар қандай қилиб бундай тарзда яшаганлар? Йўқ, мен буни ҳеч қачон тушуна олмайман.

Тора жим бўлиб қолди, ва бир дақиқага улар шунчаки ёнма ён туришди. Тора ўзини 20 асрнинг оддий одами сифатида тасаввур этмоқчи бўлганида устига бостириб келган туман аста секинлик билан тарқаларди.

- Мен ўйлайманки, улар ўзларига бошқа нарсани тасаввур ҳам қила олмаган, тасаввур қилишга харакат қилишни ҳам ҳоҳлашмаган, - гапирди Кремер. – Улар, инсоннинг ўзининг табиатига кўра шундай эканига ишончлари комил бўлган – ахмоқ, сўлиган, зерикадиган. Улар одамни ўқишга мажбур қилинмаса ўзи ҳеч қачон буни ҳоҳламаслигига ишонишган. Бу борада улар қисман тўғри ўйлашган – ҳақиқатдан ҳам, уларда қабул қилинганидай, одамларни туғилганидан бошлаб бундай раҳмсиз тарзда зўрласа – ҳечнима ҳоҳламай қолади одам. Ҳоҳлайдиган одам қолмайди –тирик одам қолмайди. Мактаб ва институтлардан ўликлар чииқшган. Хурсанд ҳоҳишларсиз, сир, олдиндан завқланиш, ижод туйғуларини сезиш қобилиятисиз.

Тора бутун танасини кучукга ўҳшаб силкитиб юборди.

- Ёшинг нечида? Юз эллик?

- Юз ўттиз икки. Сеникичи?

- Йигирма бешда. Сен болаларни ўқитишдан бошқа бирон нима билан шуғулланасанми?

- Умуман олганда – ҳечнима билан. Албатта, билимимни ошириш билан.

- Нима деганинг, ҳечнима билан?

- Шундай, ҳечнима билан. Қирқи йил олдин мен тадқиқотларда иштирок этишни тўҳтатдим. Менга “шўнғиш”ларни амалга ошириш жуда оғир – эхтимол бу, мени бундай саёҳатлар қизиқтирмаслигидандир; мен кичкина ёшдаги болалар билан ишлашни яхши кўраман. Мен уларни бу ерда ўқитаман… ўзим ўрганаман қизиқ бўлган нарсага – жуда кўп ўқийман, айтганча, маълум тарихчиларнинг конференцияларини ўтказиб юбормасликка ҳам харакат қиламан, лекин деталларини яхши тушунмайман, яхшиси мослаштирилган янгиликларни кузатиб боришни яхши кўраман, вақтдан орқада қолмаслик учун. Бу гуруҳ – йигирма болалар – бу ерга бир йил олдин келишган. Улар “кучукчалар” мактабини битириб, “типратиканлар” мактабига муваффақиятли киришган...

- Ҳа, демак улар “типратиканлар”…, - минғирлади Тора, - зўр болалар… чаққонлар.

- Уларни ҳар ҳил жойлардан йиғиб, бу ерга олиб келишган. Бу ерда бир ёки икки, кўпи билан беш йил ўқишади – бу нарсани бошқалар ҳал қилади. Мен нимага кимнидир бу ерга олиб келиб, кимнидир олиб кетиб, бошқа мактабга ўтказишларини билмайман. Менга улар билан ишлаш ёқади ва мен буни қиламан. Менга уларга бор нарсамни бериш ёқади – билимларимни, қизиқишларимни, кўникмаларимни. Уларни энтузиазм билан тўлдириш, қизиқтириш ёқади. Уларга нисбатан вафодорликни сезиш ёқади. Улар мендан ҳоҳлаганларини ва ола олганларини олиб, йўлларини давом эттиришади. Уларнинг ўз ҳоҳишларини амалга оширишларини, тадқиқотчи, саёҳатчи бўлишларини тасаввур қилганимда, бундан завқланаман, балки уларнинг биттаси коммандос бўлар, кимдир институтларга кетар, кимдир эса кичкинтойлар билан шуғулланар. Олдиндан завқланишни ва интилишни сезишади.

- Сен улар билан ажралганингда кўнглинг ғаш бўлмайдими?

- Ғаш?? – Кремер баланд овозда кулди. – Сен ўзинга ҳос равишда илмнинг ва тажрибанинг олдинги чеккасида бўлишни ҳоҳламаганларни тасаввур этасан. Йўқ, мен коммандос ва ҳатто “дайвер” бўлмасам ҳам, динозавр ҳам эмасман. Мен вафодорликни сезишни яхши кўраман. Типратикан-кичкинтойлар – менинг ёритилган омилим. Мен уларга вақтимни эрталабдан кечгача баҳш этганимда, мен учун бу яна вафодорликни сезиш тажрибаси ҳисобланади. Мен бу билан қирқи йилдан бери шуғулланаман. Балки, эртага мен уйғониб, ўзимни фаолиятнинг бошқа соҳаларига тортаётганини сезарман. Балки мен Антарктидани аҳлатдан тозалашга кетарман ёки Ойда қазилмаларни қазиб оладиган фабрикани қуриш учун учиб кетарман, аммо мана қирқ йилдан бери мен завқ, вафодорлик ва кичкинтой-типратиканлар билан шуғулланишдан бўлган олдиндан завқланиш билан уҳлаб қолиб, уйғонаман. Балки яна шундай тарзда мен яна қирқ йил яшаб ўтарман. Билмайман. Лекин менинг ҳаётим айнан ҳозир чеккаларигача тўлган. Мен вафодорликда эксперт эмасман, мен – ишқибозман. Лекин катта ишқибозман:) – у яна кулиб юбориб, тиззаларига, белини ростлаб турди. Мушаклар тери остида биргаликда думалаб ўтишди.

- Менга ҳозир сенинг ёшингдаги эркак билан ҳали ҳеч қачон сикишмаганим етиб борди, - ўйланиб қолиб гапирди Тора. – Эхтирослантирмайдигани учун эмас, балки юз эллик – бу сал кўпроқ деган концепция сабабли...Агар мени ҳоҳлаб қолсанг, кел, йигитлар йўлни кўрсатишади, ҳўпми?   

- Яхши. – Кремер Торанинг танасини кўриб чииқб, кўз қарашини йирик эмчакларда, қорнида, кўтчасида тўҳтатди, лекин ҳечнима гапирмади. Оёқларига жилдам сакраб туриб, у тиззаларин қоқиб юборди. – Машғулотларимизга кел. Кўплар келади. Бизнинг дарсларимизда принципиал янги нарсаларни ўрганмаслигингни биламан, аммо интеллектуал лаззат олиш, масалан, квант физикаси бўйича қандайдир чиройли масаладан, - жуда осон.

- Айтганча, сенинг болаларинг яраларнинг битиши учун лаззатни бошқаришни қандай ўрганишади? Лаззатнинг қайси туридан фойдаланасизлар? Нимадан бошлайсизлар?

- Ҳар қайсиси тўғри келади. Энг енгили – болалар қизларнинг устига ётишади – қўтоқлар оғизларда, тиллари билан амларни ялашади. Сексуал лаззат ҳар доим ҳам қўл остида бўлмаса ҳам, секс билан ҳар доим ҳам шуғулланиш ҳоҳиши бўлавермайди, шунинг учун биз интеллектуал лаззатни, ва юракда тўғри туғдиришни ишлатишга ўргатамиз – бу ерда, албатта, ЁИларни енгил ҳис эта оладиганлар ютиб чиқади. Аммо янги болаларга буларнинг менинг авлодимдаги одамларга нисбатан енгилроқ берилиши хурсанд қилади. – Кремер Торанинг орқасига қараб, унинг елкасидан урибми, силабми, қайрилиб, йўлка бўйлаб енгил , деярли енгил тарзда югуриб кетди.

«У ҳам чаққон», Тора табассум билан ўйланиб туриб, бирдан орқасида кимнингдир турганини сезиб қолди. Кескин қайрилиб, у шу заҳоти…Фоссага тўқнашиб қолди! Фосса яна яқинроқ келиб, Торани елкасидан қаттиқ ушлади ва йўлкадан четроқга ўзининг ортидан судраб кетди. Тора ниманидир сўрамоқчи бўлганди, лекин Фосса, унинг гапини бўлиб, Торани ҳайратга солган саволни берди: «Энди эса мен билмоқчиман – кимнинг тарафида эканлигингни».

<< Бўлим 15

Бўлим 17>>