"Турларнинг пайдо бўлиши"

Бўлим 20

Кун бирин кетин амалга оширилган харакатларда ўтди. Вафодорликнинг тўфони тугаганидан сўнг – ҳудди бошланганидай тўсатдан жимжитлик ўрин олди – тўйинтирилган, электрланган жимжитлик. Кейин харакат қилгиси келди – ушлаб бўлмайдиган даражада, айнна ҳозир, бир дақиқа ҳам кутмай. Ажабланарли…қадимги “маорифланганлар” ҳақида китобларни ўқиб, Тора ҳайрон қолишни тўҳтатмасди – нимага одам ўзини “маорифланган” қилиб кўрсатса, у албатта оламдаги гаплар уни камдан кам қизиқтираётганини кўрсатарди? Лотос шаклида ўтириб, ҳечнима қилмаслик  – мана шу ҳақиқий маорифлашишнинг белгиси бўлиб ҳисобланарди. Айрим пайтлари улар шошмасдан боғда сайр қилиб, “ўқувчилар” билан суҳбат қуришлари мумкин эди. Бундай “маорифлашганларнинг” яна битта ҳос бўлган фарқи – мажбурий ҳолда мамнуниятнинг ва ширин дўстона муносабатнинг ифодаланиши. Қайси жиннининг миясига, бегоналашишнинг – ҳечнима қилмаслик экани келган? Завқнинг ширин табассумларда намоё бўлишичи? Аҳир бу “маорифлашганларнинг” умуман ҳеч қачон ёритилган идрокларни сезмаганликларини билдиради, бўлмасам улар шу заҳоти ЁИларнинг фаол харакатларга, ўрганишга ва тажриба қилишга ҳоҳишни туғдиришларини тушунишарди. Ўзларига олабўжини ўйлаб топишган – «боғланиб қолганлик». Агар одамнинг кўп ҳоҳиши бўлса, демак унинг ҳаётга “боғланиб қолиши” бор, ва демак у маорифлашмаган ва умуман айтганда ғамгин одам. Наҳотки хурсанд ҳоҳишларнинг аслида боғланиб қолиш бўлиб ҳисобланадиган салбий ҳиссиётлар, механик одатлар, догматик гапларнинг бирикмаси билан ҳеч қандай ўҳшаш жойи йўқ эканлигини тушуниш қийин бўлган бўлса? Шунга қарамай – истиснолар бўлган. Рамакришна кечаю кундуз одамлар билан гаплашган. У пайтда унинг интернети бўлмаган, китобларни тез териб туриб, тарқатишнинг иложи бўлмаган, унинг атрофида ўқийдиган одамлар ҳам йўқ эди – у пайтда камдан кам одам ўқишни биларди – шунинг учун у қилиниши мумкин бўлган ишни қилган – ўнлаб, юзлаб, минглаб одамлар билан гаплашган. Вивекананда ҳам жуда фаол ҳаёт тарзини олиб борган – Америкага бориб, марузалар ўқиган, ибодатхоналар қурган, улар у пайтда ўқишнинг энг кенг тарқалган воситаларидан бири эди. Бошқа гап – улар нимага ўз фаолиятларининг натижаларини таҳлил қилишмаганликлари, уларнинг харакатларининг самараси жуда ҳам кам эканлигига нимага ўзларига ҳисобот беришмаганликлари тушунарсиз …

Биринчи бўлиб Тора Пурна билан боғланди. Суҳбат жуда жадал, қисқа бўлди, улар бир бирининг гапини бўлишарди, режаларда чалкашиб кетишарди, ва ниҳоят, бир соатдан кейин иккаласининг гапи тамом бўлиб, ҳаммасини астойдил ўйлаш учун танаффус олдилар. Уйчанинг деворларидан бири айланидаган катта экранни ўчириб, Тора бирдан семиз қўтоқли кимнидир сикиб ташлашнинг ҳоҳишини сезди. Уни уҳлаб ётган пайтида, қора тунда ўнтага яқин йигитчаларнинг қўллари гамакдан полга тушириб, ҳоҳиш билан пайпаслашган, эзишган, оёқларини очиб, уни “зўрлашган” олдинги тун эсга тушди – унинг ҳар битта қўлида биттадан бола ўтирарди, тепага кўтарилган оёқларини яна иккитаси унинг қарши харакат “қила олмайдиган” даражада ушлаб турарди. Унинг атрофида улар ташкиллаштирилган харакатлар уни жуда ҳам эхтирослантирарди – бир бирини итаришарди, шивирлашарди, биттадан кейин биттаси қўтоқларини унинг амига тиқиб. Кимнингдир қўтоғи кичкина, кимникидир анча катта экани эхтирослантирарди. Қўтоқнинг қаерга – амга ёки кўтга тушиши билан кам ишлари бўлишлари ҳам эхтирослантирарди. Ўзининг навбатини кутгиси келмаганликлари эхтирослантирарди – ва ниҳоят уни тиззаларига қўйиб, ами билан биттасининг устига ўтқазиб туриб, шу пайтда бошқалари уни навбат билан амига ёки кўтига сикашарди. Қайсидир дамда уни бирдан бештаси сикарди – амига, кўтига, оғзига ва яна у муштларининг ҳар биттасида қимирлаётган қўтоқдан ушлаб турарди. Бунда, яна кимдир унинг оёқларини яларди, кимдир кўкракларини эзарди, эмчакларини гоҳ қисиб, гоҳ тортиб. Агар у эхтирос чеккасида ўзини ушлаб туришни тажриба қилмаганида, у ўн мартага яқин тугатган бўларди. Бутун бадани бўйлаб – оёқларидан бошлаб, ами ва кўти орқали – белидан тепага қараб – лаззат тўлқинлари тарқаларди – юмшоқ электр қуват сингари. Йигитчалар ўнта эмас, ундан кўп бўлганларида эхтирос энг юқори чўққига чиқди, ва уларнинг ҳаммасига тиқиш ва пайпаслаш учун жой қолмаганида улар бутун уйча бўйлаб шовқинни бошладилар, анави қизни ва йигитларнинг бирини етаклаб келиб, уларни Торанинг ёнига олиб келиб, ҳамма тешикларига тиқишни бошлашди. Нисбатан бўлган эркинликдан фойдаланиб Тора йигитнинг ёнига яқинроқ бориб, йигитлар уни навбат билан кўтига сикишаётганларини кузатди. Кейин йигит йигитчалардан бирини ўзининг олдига тортиб олиб, унинг ичига тиқди, кимдир эса йигитни сикаётган болани сикишни бошлади – тиззаларида туриб, бир бирларини сикаётган тўртта йигитнинг кўриниши шундай эхтирослантирдики, Торанинг вақти вақти билан бошқа томонга қарашга тўғри келарди. Кейин тўда учтадан иборат жуфтларга бўлинди, йигитлар нафақат уларнинг учаласини, балки бир бирини ҳам сикишни бошлашди, сперманинг ҳиди келди, кимдир Торанинг оғзига тугатди...хотиралар унинг эхтиросини ҳечам срвуқлаштирмади, ва Тора сакраб туриб, уни сикиб ташлайдиган кимни бўлса ҳам қидиришга сакраб кетди.Уйчада ҳеч ким йўқ эди, шунинг учун Тора кўчага чиқиб, биринчии ўтиб кетаётган эркакнинг устида осилиб, унинг шортикларини ечиб, ярим дақиқадан кейин амидаги қўтоқнинг зарбларидан мазза қилиб титрарди.  

Пурна билан суҳбатда Тора аниқлаган энг асосий нарса бу унинг дайвер бўлишига имконият пайдо бўлганидан завқ туйғуси эди. Пурна бундай имконият ҳақида ҳеч қачон ўйламаган экан, чунки унинг коммандослар билан малака ошириш пайтида (бу эса Тора учун кутилмаган нарса бўлиб чиқди) унинг шўнғишлар билан аҳамиятли даражада қийинчиликлари борлиги аниқланди. Уларни енгиб бўлмайдиган тўсқинлик сифатида қабул қилиб, у ниҳоят машқ лагерини тарк этди. Аммо ҳозир, унинг қийинчиликлари қандай бўлганликларини гапириб берганида, у, қатъиятсизликда, енгилишда ва импотенцияда айбланишлардан кейин, бу тўсқинликлар ростдан ҳам бундай даражада ўтиб бўлмайдиган эканидан шубҳаланишни бошлади. ниҳоят у етарли даражада харакат қилмаганлиги билан рози бўлди, ва Торадан энтузиазм юқтириб, у қуёш тизимининг барча планеталари билан бугундан ишлар режасини шакллантиришни бошлашини айтди.  Муаммо шунда эдики, атиги бир ой ичида англанган тушларга киришни назорат қилишни ўрганган Пурна, уларнинг ичида ўз англашини ҳеч мустаҳкамлай олмасди, ва тезда оддий тушларга тушиб қоларди. Яна бир ойга яқин муддат ичида у ҳар ҳил усуллар ёрдамида бу саволни ҳал қилишга харакат қилди, аммо ҳаммасига қараганда, муаммо принципиал характерга эга эди, яъни у ажрата олмаган қандайдир ғамгинлик мустаҳкам фиксацияни иложсиз қиларди. Пурна, у лагерда шуғулланган барча тажрибаларнинг натижасида бу ғамгинлик ёки йўқотилишига ёки ҳеч бўлмаганда сал жойидан қўзғалишига умид қиларди, аммо ҳеч қандай ўзгаришлар рўй бермасди. Ниҳоят, Пурна лагерда уч ойча туриб, кейин у ердан кетиб қолди. Айтганча, Торани Пурнанинг Менгес уни ва бошқаларни ўқитганларнинг бири бўлганини айтгани қизиқтирди – демак у коммандос бўлганми? Бу бўлиши мумкин эмас эди – аҳир Менгес, Торада бор бўлган маълумотга кўра, коммандосларда атиги бир йил ўқиган, ундан кейин эса ўзининг базасига қайтиб, тадқиқотларни амалга оширган. Ғалати… аниқлантириб олиш керак бўлади. Коммандосларда ўқишни эплай олмаган одам ўзи муваффақият эришмаган соҳада бошқаларни қандай қилиб ўргатган…

Торани, у сикишишда умуман иштирок этмаганлиги эхтирослантирарди – ётиб, ўзининг фикрлари ҳақида ўйларди, танаси эса ширин лаҳзаларга бериларди, лаззат оларди.

Тажрибагача – 32 соат қолди . Тараққиётчилик билан ҳаммаси тушунарли– бу томонни Томас намойиш қилади. Камида... Энди катта даражада – ҳайвонлар билан англанган контактнинг ростдан ҳам амалга оширилиши мумкинми – саволига жавоб билан қизиқаётганлар билан учрашиб, гаплашиши зарур. Уларнинг эволюцияси ростдан ҳам, ҳеч ким сезмаган пайтда қандайдир ҳайратли тарзда олдинга кескин силжиб кетдими? Балки – биз шунча пайт ёнма ён яшаб, уларнинг шунчаки кулигили момиқчаларнинг эмаслигини билмагандирмиз? Бу савол ким шуғулланиши мумкин? “Марказ”га кириб билмоқчиман.  

Унинг миясига бундай фикр келган пайтда у тиззаларида, тирсакларига тушиб, уни сикаётган қўтоқ билан биргаликда харакатланарди. Шунчаки сакраб туриб, орқасига қарамасдан у йўлка бўйлаб югуриб кетди. Умумий маълумотлар оқимида тажриба иштирокчилари ҳақида ҳечнима йўқ эди. Бундай бўлишини билардим… Ким билан бўлса ҳам боғланиб кўришга харакат қиламиз...Томас – алоқа йўқ. Фосса – йўқ. Бир нечта сонияга Тора ўйланиб қолди – Моран ва Меркни безовта қилиш ўринли бўлармикан – у уларга нисбатан, Томасга каби, шериклик туйғусини сезмаганди. Иккаласи ҳам доирадан ташқарида. Менгес... айтганча, Менгес? Менгес жавоб берди.

- Ҳайвонлар билан ким шуғулланади? –алоқа ўрнатилганда сўради у. – Менгес айвонда, ҳаммасига қараганда битта ўзи ўтирмаган эди. Унинг орқасида Ама-Даблам кўринарди.

- Яна қандай ҳайвонлар билан, - у кўзларини ҳайрон қолган бўлиб бақрайтирди.

- Дельфинлар, йўлбарслар билан.

- Дельфинлар – сен анавиларни назарда тутябсанми? Аҳир биласанку – Чок ва унинг йигитлари. Йўлбарс...

- Йўқ, мен тажрибада иштирок этувчиларнинг қайси бири биринчи навбатда  бу саволни аниқлаштиришда қизиққан бўлади?

- Қайси саволнинг? – Менгес хотирдам кўринарди, аммо унинг енгил табассуми юзда мана мана кўринарди. – У ердаги ҳаётининг фаолга ўҳшаябди?

- Ҳа, - кулди Тора. – Жуда ҳам. Томас менга ўзимнинг гуруҳимни ташкил этишни таклиф қилди – сейенларда қочоқлар жамиятини яратиш учун дайверлар гуруҳини, зўрми?

- Зўр. – Рози бўлди Менгсе.

- Менга қара, - Тора бир сонияга гапнинг маъносини йўқотди, ва бу харакати албатта Шерлок Холмснинг назаридан қочиб кета олмасди, - сен одамларни қандай қилиб коммандосларнинг ўргатиш марказларида ўргатаётган эдинг, агар ўзинг...қайсидир маънода омадсиз бўлсанг?

Менгес ўзининг стулида сал орқага қараб ётиб олди, ва ўйланган ҳолда қаергадир, экраннинг тепасига қаради.

-Сен эга бўлган маълумот тўлиқ ҳолда ишончли эмас.

- Нима деганинг бу?

- Мен – коммандосман.

- Ха…

- Биринчи босқичдаги.

- ??!!

Демак  у бутун пайт ичида уни ахмоқ қилиб, алдаб юрган эканде, ўзини ҳечнимани билмайдиган олам қилиб кўрсатиб...нима учун...? Биринчи босқич –демак, у етакчилардан.  Ушбу бўтқани пиширадиганларнинг биттаси.

- Унда нима қилардинг мени алдаб, бундан кейин сен кимсан?

Менгес жилмайди.

- Менга илинишингни ҳоҳламадим.

- Илинишимни?

- Сен жангчи кўринишига эга эмассан – кўпроқ ойисининг ўғилчасига, яъни қизалоғига ўҳшайсан. Билмадим, Томас сенга гуруҳни тўплашни таклиф қилганида нимани ўйлаган? Менимча – у шунчаки бундай тарзда сендан қутилган. Сенинг ишни ярим йлда ташлашинг аниқ, у ҳам кўп...йўлнинг юздан биринчи қисмида, шунинг учун шундай тарзда ўзингни қувонтиришни давом эт – мевасиз, туманли ҳаёлларда– бу тажрибагача қолган бир иккита кунни ўтказиш учун тўғри келадиган жой.

- Мен ишни ярим йўлда ташламайман.

- Ташлайсан.

- Ташламайман. – Тора Менгеснинг кўзига тик қарарди. Унинг дўстона кайфиятидан заррача ҳам қолмади – ҳозир унинг олдида эски, яхши дўсти Менгес эмас, ....онасини, коммандос ўтирарди, энди унинг қилиқларини танимоқда … олдиндан айтиб бўлмайдиган, ҳаммасини кўрадиган, 10га раҳмсиз, кулиб турган бўлса ҳам, 10га жиддий. У қандай ахмоқ эди… Менгес унинг олдида энг оддий кўринишни ўйнаган эди, ва у ҳаммасини, ушбу жиннича афсонага қарши чиқган ҳаммасини бутунлай ҳаёлидан чиқариб юборди. – Ташламайман.

Менгес жим туриб унг қарарди. Қизиқ – ёнидаги ким …

- Мен Пурнани таклиф қилдим. У ҳоҳлаябди.

- У юмшоқ.

- ?

- Юмшоқ. – Менгес туриб, мушакларини ростлади. – У шундай юмшоқ бўлиб қолгунича, ҳечнимани эплай олмайди – пўкакга ўҳшаб АТга сакраб кириб, сакраб чиқишни давом этади.

- Нимани ўзгартириш керак?

- Ўзига бўлган ишончни. У етакчи бўлиши керак – ҳеч бўлмаганда ўзи учун. У ишончли ва тез равишда қарорларни қабул қилишни ўрганиши керак. Бунинг учун сен унга кўпроқ иш буюрганинг ва унинг уларни бажарганлигига камроқ аралашганинг мақсадга мувофиқ бўлади. – Менгес стулнинг орқасига суяниб олиб, бир нечта сония жим турди. – Сен гуруҳни ташкил этмоқчисан – яхши, у ўзининг назорати остига базанинг яратилишини олсин. Мавжуд бўлганларни олма – янгисини ярат – бу, айтганча, жуда қизиқ нарса. Унлан ташқари, сен биласанки, бизнинг базаларимиз етарли эмас. Кўплаб маиший, хўжалик саволлари юзага келади, юзлаб, минглаб майда ишларни битириш керак бўлади – уйнинг лойиҳаси, атроф муҳим лойиҳаси – юзаки қатламнинг ёввойи жойини олинглар.

- Зўр. Шундай қиламиз ҳам. Базани қурамиз… айтайлик, Японияда – менимча етарли даражада ёввойи ҳудуд? У ерда ҳаммаси оҳирги сантиметргача бетонлаштирилган – бизнинг япон авлодимиз анча харакат қилиб қўйибди. Биз у ерда тупроқни яратамиз...

- Мен айтдимку – у шуғуллансин деб. Аралашма. Жойни ўзи танласин, интерьерни, қандай тупроқ яратилишини, қандай ўсимликлар ўстирилишини, коммуникацияоар қандай ўтишини – у ҳал қилсин. Уни тортиб тур, бир жойда туриб қолишига йўл қўйма. Ҳамма мавжуд бўлган факторларни ҳисобга олиш учун зарур бўлган вақтдан кўпроқ ўйлашга имконият берма. Уни эз – қарорларни тез қабул қилсин, қўрқсин. Агар ахмоқликлар қилиб қўйса – қўрқинчли эмас, енгиб ўтади. У прораб, менеджер, маркетологга айланиши керак …

- Маркетолог??

- Ҳозир бизнес йўқ, аммо маркетинг бор. Мен у ёки бу одамга менинг лойиҳамда ишни таклиф этсам – мен маркетинг билан шуғулланаман – мен унга ўзимнинг ғоямни шундай тақдим этаманки, у уни қизиқтириб қўйсин, унинг бошқа ҳоҳишлари билан бўлган рақобатда устун чиқсин. Унга бўлажак гуруҳларинг учун битта ёки иккита иштирокчини топишни топшир. Йўқ. Яхшиси, унга ҳозирги дайверлардан кимнидир ўз гуруҳингга ўтадиган бўлиб қилишини топшир – ишонтиришни, қизиқтиришни ўргансин, ўзи ҳам тушуниб олади – нимани ҳоҳлаётганини…

- Қизиқ…, - Тора Пурнага бўлган бундай таъсирдан олдиндан завқланиш 7га кўтарилди, ва бундай тарзда экстатик қиррага етиб борди.

- Унинг матонати етарли – қатъиятлиги йўқ. У жуда ҳам матонатли – лекин қатъиятсиз. Агар буни тўғирламасанг – у ҳечнимага эриша олмайди. Агар у ушба бадбашараликни йўқотса – баҳосиз бўлади.

- Баҳоси бўлмайди, Менгес, сенга сўз бераман. Мен ундан арқон тўқийман, аммо буни йўқ қилишга мажбур қиламан.

- Яхши. Кўрамиз. Унга бор кучинг билан таъсир қил. Бегоналашиш, ҳафа бўлиш унинг учун нотаниш, шунинг учун бор кучинг билан таъсир қил. Енгилиш – қатъиятсизликнинг қочиб бўлмас натижаси – ҳа, шундай жойлари бор, сен бу билан тўқнашасан. Унга яхшилаб таъсир қил. Биргаликда ишлашни.ю команда бўлишни ўрганинглар.

- Ҳайвонлар билан ким шуғулланади?

- Мен.

- Сен?! Сен ҳам иштирок этасанми? Аммо...ҳа, энди, албатта, тушунарли...

- Тушунганингдай, нафақат ҳайвонлар билан. Мени Катта Қизалоқ билан контакт қизиқтирмоқда– ҳаммасидан ҳам кўпроқ – дельфинлардан, йўлбарслардан, қолган ҳаммасидан ҳам кўпроқ. Шунинг учун, сен мени яқиндан билганинг учун, мендан нимани кутиш мумкинлигини биласан. Сен яхшиси…

- Нима?

- Яхшиси Нортон билан учраш.

- У нима…

- Унинг яхши билган мавзуси – одам эволюцияси. Экстатик ёритилган идроклар орқали эволюция. Сенга аниқ қилиб айтишим мумкинки, Нортон – жуда кучли одам. Шунинг учун, назарда тут...йўқ, сўрама, - у Торанинг савол учун оғзини очганини кўриб гапини бўлди, - ўзинг тушуниб ол. Мен сенга фақат унинг Бодхида ўрганаётганини айтишим мумкин.

- ? – Торанинг оғзи очилиб қолди. – Ўрганябди? – Сен – ўқиГАН демоқчисан, шундайми? Ҳамма СЕНИНГ Бодхидаўқиганингни билади, лекин…

 

- Мен айтган нарсамни назарда тутябман. Аммо сен ҳам назарда тут – у сенга буни айтмайди, агар сўрасанг ҳам –тан олмайди. Бундан келиб чиқадики – агар кимдир ростдан ҳам аралашиб, ҳеч ким жиддий тарзда рақобат қила олмайдиган даражада, тажрибани у ҳоҳлаётган томонга олиб кетишни ҳоҳласа – бу одам Томас. Мен унинг сен билан учрашади деб ўйламайман, аммо сен тажрибада иштирок этаётганинг учун, у сенга рад жавобини бера олмайди – шунинг учун бундай фойдалан – унинг биринчи ва оҳирги бўлиши мумкинлигини ҳам эътиборга олиш керак.

Уйчага сакраб келиб, Тора Пурнадан хатнинг келганини кўриб қолди. Ҳа...уни ҳали  импотент деб атаб бўлмайди – у шўнғишни амалга оширишга улгурган экан! Демак – англанган тушларда (АТларда) фиксация унга қийинчилик билан берилишига қарамай, кириш муолажасини у бутунлай ишлаб чиққан– ҳаммасига қараганда, у ша пайтда коммандосда шунчаки енгилгани йўқ. Агар у ҳозиргача – бир ёки икки йилдан сўнг–бндай енгиллик билан киришнинг барча босқичларидан югуриб ўтар экан, бу бир нимадан дарак беради... 

«Вазиятнинг ҳозирги пайтга қадар қандай эканини қарашга қарор қилдим. Кириш билан муаамо йўқ – лекин қолгани– ҳаммаси олдиндагидай– англаш учиб кетади, нима қилсанг ҳам. Лекин мен курашаман. Ҳозирча қандай қилиб билмайман – аммо курашаман. Марказ билан боғландим, келишдим, уларникига эртага бораман, янги келганлар билан танишаман, балки қизиқ бирон нимани топарман. Ўқи – бугун менда нима ҳосил бўлганини– ҳар доим мана шундай ботқа. Ва яна –мен сенга айтмагандим … ЎЗҲ туфайли, албатта… гап шундаки, қандайдир сабабларга кўра менинг ЁТларимда Бодхи тез тез пайдо бўлади.  Менимча, айнан мана шу нарса мени бутунлай ишдан чиқарди– менга устимдан ҳамманинг кулаётгани туюларди – мен умуман жонсиз, қўлимдан ҳечнима келмайдиган, аммо менда, уларга нисбатан ҳам ҳечнимани қила олмайдиган, ЁТлар пайдо бўлганда, унда Бодхи ҳам сўзсиз пайдо бўлади… у ҳеч кимга келмас эканда, менга келаркан...албатта, бу қандайдир самимиятсизликнинг қандайдир тарзда намоён бўлиши  – балки мен ўзимни Бодхига, у унинг ёнига келадиган даражада қизиқ бўлган, жуда муҳим, жуда аҳамиятли шахс сифатида кўргим келаётгандир. Айтганча, мен унинг борлигига ишонаман, сенчи? Шунга қарамай – биз сен билан бирга ишлашимиз учун, мен сендан ҳечнимани бекитгим келмайди. Назарда тут – менинг ЁТларимда у доим бор – яъни мен уларни шундай таърифлайманки, у тез тез пайдо бўлади. Ҳатто ҳозир – мен сенга кўп сўзли равишда тушунтираётганимдан, менинг бу борада қандай ЎЗҲни сезаётганим кўриниб турибди. Балки – бу мен ўзимни ЁТларда фиксация қила олмайдиган сабабларнинг яна биттасидир. Аҳир, агар мен фиксация қилишни ўргансам, демак мен тўқнашишни амалга ошира оламан, ва мен билан биргаликда ЁТни бошдан кечираётган одам – ҳеч қандай Бодхининг йўқлигини, бу атиги менинг муҳимлигим сабабли келтирилган шарпалар эканини кўради. Балки мен бундан шунчаки қўрқаётгандирман.  Бундай олиб қараганда, менда Бодхи бор – шарпали, ҳақиқий эмас, мен унга, менинг ЁТларимга келадиган одам сифатида эмас, умуман қаердадир мавжуд бўлган одам сифатида ишонмайман. Акс ҳолда у билан ҳайрлашишимга тўғри келади. Ким билсин. Бундайми, йўқми – мен бу йирингни бошқа эркалатгим келмаябди – мен сен билан тараққиётчилик билан шуғуллангим келябди. Давоми – менинг шўнғишларимда бўлган нарсалар. Жуда ҳам даҳшатли чигал.

Бу мен ётиб, киришнинг олдида муолажаларни амалга ошириб, кейин озгина ётганимдан сўнг, оз моз уйқусраган ҳолда турганимдай кўринди. Мен хонада юришни бошладим, в қўшни хонадан бирдан Бодх чиқиб келди. Мен унга гапиришни бошлаганимда биринчи сонияда бирон нимани яхши тшунмаётгандим. Мен уҳлаётганимни ва ЁТнинг бу ҳолати мен учун жозибадор эканини эсламасдим ҳам. Мен айтдим: Бодх, мен биламан уҳлаётганимни. Шу дамда мен бунинг ЁТ эканини тушундим, аммо англаш – ҳар доимгидай – 2-3га тенг, ва мен ҳудди мастга ўҳшайман. Мен нолишни бошладим: Бодх, ҳечнима қўлимдан келмаябди. У ўзини менга нисбатан бефарқ бўлгандай тутаётганди. Кейин бир нима бўлди – менимча, мен бунинг ҳаммасини тушундим ва -10 – англаши вужудга келди, мен ҳудди мени дунёдан ажратиб турган тиниқ пилла орқали ўтгандай бўлдим. Бирдан ёрқин жисмоний бошдан кечиришлар юзага келди – ҳудди менга асбоб билан танамга тетикликни киритишгандай, танам кучга тўлиб кетди. Ёрқин ЁИлар вужудга келди – айнан қандайларининг эсимда йўқ, аммо мен уларни Бодхдан олдим деб ўйладим, чунки уларнинг ўша жойдан қаердан вужудга келишлари мумкинлиги ноаниқ. Ҳудди мен олдин, фақат нолиб юрадиган, разил таракан бўлиб, кейин эса бу мавжудот бирдан ўзига нисбатан 10 даражада раҳмсиз, 7-10га тенг олдиндан завқланишни сезишни бошлади: олдимда шунча сирлар мавжуд, бурнимни шамолда кўтариб олиб, уларни қидириш билан айлангим келди.  Мен ўзимни, мен қўрқа оладиган ҳеч қандай шароитларнинг йўқлигига тўла, чайқалмайдиган ишонч билан ҳис этардим. ЁТ мен учун нисбатан узоқ давом этди. Кейин мен қоронғи хонага тушиб қолганимни эслайман. Бодх менга айтарди: қидир. Мен нарсаларни қўлимда ўтказиб, унга айтардим: мен ҳечнимани кўрмаябман. Бу ерда фақат оддий нарсалар. У: қидир, жаллаб. Мен: йўқ, кўрмаябман.

Мен қидираётган нарсам нима эканлигини билмасдим. Олдиндан завқланиш 10га тенг эди, ва мен бу масалани биринчи бўлмаган марта еча олмаётганимдай туюлди. Мен ўзимни яна бир марта аниқ англаганимда – у ўзи менга қараб қайрилди. Мен ҳечнимани топмаганимдан кейин у мени қаергадир итариб юборди, ва мен учиш ҳолатига тушиб қолдим, менинг ёнимда ҳар ҳил кўринишлар ўтарди,+ у ерда фотоқаторлар ва ҳужжатли фильмларнинг узилишлари бор эди. Мен уларнинг фазода қандай қилиб жойлашганини таърифлаб бера олмайман, мен бундайни қандай қилиб яратиш мумкинлигини тушунмасдим. Қўпол, аслидагидан сал узоқроқ таъриф: тоғ, унинг ичида, ҳар ҳил жойларда мониторлар жойлашган.

Мен буларни ҳаммасини кўриб, учиб юргунимча, кечирмалар пайдо бўлди – нотаниш ва 10 га тенг жадал.

Яна ўша ЁТнинг ҳусусияти – мен унда Пурна эмас, олдин ЁТларда кўрган бошқа қиз эдим. Менимча, мен ўзимнинг ҳаётимдан, бўлиши керак бўлган нарсалар сифатида, айрим воқеаларни кўрардим, лекин асосий хотиралар меники эмас эди. Менга туюлганидай, у қиз мамнуниятни кам даражада сезади, унда ўзига нисбатан раҳм йўқ, у ўзига ишонгароқ, қайсарроқ – Бодх мени тўрт томонга юборган бир вазият бўлган эди. Ўзимга нисбатан раҳмнинг ҳеч қандай белгилари вужудга келмади + мен тушунмагунимча, кетмайман деган қайсар ҳолат бор эди.

Кечирмалар ўша ерда пайдо бўлиб, менинг ёки бошқа кимнингдир харакатларисиз алмашарди. Бу содир бўлганда, бу мен билан бўлиши мумкин бўлган энг аҳамиятли нарса экани ҳақида ўйлардим, бу мен ҳоҳлаётган ҳамма нарса, ва бу фикрда ҳам 10 га тенг бўлган қайсарлик вужудга келарди. Айрим пайтлари улар шундай жадал бўлганки, мени кучланишдан парчаларга бўлиб ташлаётганидай туюларди, аммо бирон марта ҳам қўрқинч пайдо бўлмаган – уларга нисбатан тўлиқ ишонч бор эди. Мен кўрган фотоқаторларнинг ҳаммаси бир мавзуга бўлгандай кўринди – вайроналик. Мен бошидан оҳиригача фақат биттасини эслайман: тоғларда ёрқин қуёшли кун, жигарранг бутазорлар, фақат кескин тушиш ва тошли кўприкнинг боши кўриниб турган пейзаж. Тепада шар тушиб келмоқда – у нимадан қилингани ноаниқ, балки пиритдандир, олтин рангда, жуда ҳам ярқирамоқда. У сал ушланиб, пастга думалаб кетмоқда ва катта портлаш юз бермоқда – бу бомба эди. Мен ўша пайтда буни қандай қилиб шарҳлашни билмагандим, аммо буларнинг хаотик образлар эмаслиги, бирон нимани билдиришига қандайдир ишонч бор эди. 

Кейинги парчани умуман эслай олмаябман, балки Бодх эди ва ёрқин нозиклик.

Мен шишали гумбаз остида  учмоқдаман, пастда одамлар жуда кўп. Кечирмалар ЁТнинг буун давомийлиги мобайнида мавжуд эди. Улар ёқилғига ўҳшашарди – айнан улар сабабли бундан узоқ ва ёрқин ЁТ бўлди – эхтимол, менинг сен билан бўлган суҳбатимдан кейин вужудга келган олдиндан завқланишнинг таъсиридир бу. мен гумбаз остидан чиқиб, қарагим келди – у ерда нима борлигини. Мен шиша орқали, мени ҳайрон қолдирган даражада қийинчилик билан ўтдим. Мен чиққанимда, менинг устимга бетон плитаси тушиб кетгандай туюлди. Мен совуқ эканлигини сездим, аммо совқотмасдим – мени парчаларга йиртиб ташлаши мумкин бўлган кучли босимни сездим, аммо у мени йиртмади. Мен атрофимга қараб, бошқа планетага келиб қолганимни тушундим. “Мен кўрганларнинг ичида энг чиройлисида...”   - менинг остимда фантастик кўриниш намоён бўлди – ҳудди Ернинг устидагига ўҳшаган. Мен уни ҳам эслаб қолмадим, аммо буни “менинг” Еримнинг ёқтириш туйғуси намоён бўлиши сифатида шарҳладим (яъни ҳудди “Ер мени бу ерга юборганидай”). Мен буларнинг ҳаммасига тикилиб қараб, кейин орқага қайтиб чиқдим – босим туфайли мен харакат қила олмасдим, мен тезроқ олдинги ҳолатимга қайтгим келди. Мен ЁТ устидан назоратни йўқота бошладим, ва тўдага тушиб қолдим, бу одамларнинг ҳаммаси менга ғазабли ва хавфли бўлиб туюлди – ўтган асрларнинг одамлари каби. Мен ЁТдан чиқишга харакат қилдим – мен учун кам рўй бкрадиган ҳолат– одатда ҳаммаси аксинча – ушланиб қолишга бўлмайди. Бу жуда оғир кечарди, ҳудди танадан ташқари идрокдагидай – қўлларинг билан силкитасан, аммо ҳечнима рўй бермайди. Ниҳоят кўзимни очдим, ва мен ёнимда ўша ЁТлардан бўлган қизни кўрдим – мен унинг сонларида бойланган қандайдир қора матонинг пачасини ушлаб олиб, уни ўзимга тортиб, шивирладим (қичқиргим келди): сен мени эшитябсанми. У ҳудди тинглагандай бўлди, ва гапирди (мен бундай баланд овозда эканлигига ҳайрон қолдим): ҳали жуда ёмон. Мен яна бир харакат қилиб, ундан одатдаги овозда сўрадим. Мен турдим, у эса уҳлашга ётди. Ҳаммаси бошланган ўша ҳона. Мен Бодхга бордим. Унинг чироғи ўчирилган эди, у кроватнинг устида ётарди – уҳлаётгандай. Унга нисбатан нозикликни ҳис қилдим, унга ҳаммасини гапириб беришнинг, ёзиб олишнинг ҳоҳиши пайдо бўлди. Мен у пайтда ЁТнинг воқеаларини унутиб бўлган эдим. Дафтарни қидира бошладим – фақат Бодхнинг дафтари бор эди. Ундан олишимни айтдим. У айтди: агар сен ёнингда ЁИларни ёзиб олиш учун дафтар бўлиши ҳақида ўйлай олмасанг, мен сенга ёрдам бера олмайман. Менга нисбатан раҳм пайдо бўлмади. Ундан кейин мен шунчаки яна уйғоқ туриш ҳолатига қайта келдим.»

 

Тора туриб, айвон бўйлаб сайр қилди. Қандай ғалати туюлмасин, унинг ўзининг ниятига эришишига, албатта гуруғни тузишига ва уларнинг уларга қизиқ бўлган нарса билан шуғулланишига бўлган ишончига қарамай, Пурнанинг биринчи амалий қадамиёқ унда озгина ғулғула туғдирди – эртага у марказларнинг бирига боради, эртага қизиқ бўлган янги одамларни қидиради! Сен бу ҳақида паришон ҳолда, бирон нимани қилишинг ҳақида каби ўйлаганингда ўйласанг – бу бир нарса, ҳақиқатдан ҳам қилишни бошлаганингда эса – бу умуман бошқа нарса экан...бу аён эди, аммо энг аён нарсалар улар билан бавосита тўқнашмагунингча аён бўлиб қолишади, ҳақиқий ҳаёт эса ҳар доим кутилмаган реакцияларнинг, деталларнинг шундай катта миқдори билан бўялганки, ҳаммаси унча аён бўлмай қолади, аҳир ўзингин барча бундай вазиятларда қандайдир маълум тарзда тутишинг керак, уларни қандайдир тарзда баҳолашинг, самарали йўлларни қидиришинг, қарорларни қабул қилишинг ва уларни бажаришинг керак – ва одатда оддий туюладиган вазиятларда тўла кучсизлик, инфантиллик намоён бўлади. Тора бундай тажрибага эга эди, ва у ҳақидаги хотиралар кўпроқ ёқимсиз эди. Ҳа, кўпроқ ёқимсиз! Мана бу битта нарсанинг ўзи ҳам унинг учун ажабланарли кўринарди – у ўша пайтда ютиб оладиган иложсизлик туйғусини, енгилиш туйғусини бенуқсон тарзда йўқотганлигига тўла ишонч ҳосил қилиб яшаганди. Демак – қўлидан келмаган экан...Шайтон урсин...у мактабдан кетганидан кейин, у бир нечта марта ўзининг эътиборсизликка, ахмоқликка қадам ортидан қадам босиб тушиб кетаётгани ҳақида ҳудди уйғониб кетганидай ҳисобот берган...  У мактабда яшашга мажбур бўлган ҳолатига спазматик харакатлар билан қайтишга харакат қиларди, аммо буни фақат ярим соатга, бир соатга, икки соатга уддалай оларди ва аста секинлик билан беҳушлик ҳолати бошланди, вақт ўтгач ҳатто ўша хираликка тушиб кетиш далили ҳам чанг билан қопланди. Бу ҳали уларни бутун оҳирги ой давомида айнан шунга ўргатишганида – улар битта ўзлари,ёки, ёритилган фондан, камми кўпми ёрқин ёритилган идроклардан мамнун бўлган оддий одамлар орасида қолганларида орқага кетиш билан қандай қилиб самарали курашишни. Ўйлашни тўҳтатиш пайдо бўлишига ҳам ўргатишган, орқага қайтишнинг спазматк харакатлари пайдо бўлишини ҳам ўргатишган, уларнинг енгилиши ва бундан қандай қилиб чиқиб кетишни ўргатишган. Аммо уларни ҳамма ўрганилаётган усуллар – атиги асбоб эканини, ва унинг ўша асбоб ёрдамида бирон нимани яратмоқчи бўлган одамнинг қўлига тушмагунича, ўзи унинг ҳеч қандай қимматликга эга эмас эканликларини ҳам ўргатишган. Ва одамнинг ўзини мактабда бўлганида, ҳаддан ташқари жадал таъсирнинг остида қолганида эмас, балки у ўзи билан ўзи қолганида намоён бўлишини ўргатишган – айнна шу пайтда ҳақиқий селекция юз беради – айнан ўша пайтда маълум бўлади – кимлигинг  – самимиятликка, аниқликка, ғамгинликларни йўқотишга интилаётган одаммисан, ёки уни ўртача кучдаги ёритилган фон мамнун қиладиган қочоқмисан.  Ўша пайтда улар ҳайрон эдилар – улар ўзларини деярли коммандосларга номзод деб ҳисоблардилар  – улар мактабни инструкторларга нисбатан бегоналашиш ҳиссиётларини ҳам, кўпроқ харакатни амалга оширишнинг иложи йўқлигидан иложсизликни ҳам енгиб ўтдилар. Аммо – танлов ҳали бошланмаган ҳам экан–у кейинроқ бўлади – умуман олганда – қачонлиги ноаниқ – қачондир, аниқ бўлмаган келажакда, улар мактабни битириб, ўзлари билан ўзлари бўлиб яшаганларида. Ва мустақил ҳаётнинг бошланиб давом этиши, унинг институтдаги ишининг олдинга силжиши давомида коммандос бўлишга бўлган ҳоҳиш хиралашиб, чанг босиб кетарди, ва жуда кам эсга тушарди. Кейин буларнинг ҳаммасининг унинг учун эмаслиги, экстатик ёритилган идрокларга аста секин йўл билан эришиш мумкинлиги ҳақида ҳаёллар пайдо бўлди. Айрим пайтлари бундай розилик билан шиддатли бўлган рози бўлмаслик вужудга келарди, ва бундай пайтларда Тора кичкина бўрончага айланарди – у ўзининг ҳамкасбларига, йўлида дуч келган ҳаммага сакрарди, уларни самимиятсизликда, ахмоқликда айбларди, маиший маразмларнинг саноқсиз намойишларини белгиларди, ва қайсидир бир лаҳзада буларнинг ҳаммаси кам даражада самарали эканини тушунарди, иккинчидан эса буларнинг ҳаммасини ўзига нисбатан самимиятликка бўлган интилишга қаратишга қобилияти йўқлигини англарди.  Бошқаларни самимиятсизликда айблаш – бу бир иш, ўзингни, яхши кўрган ўзингни раҳмсиз парчаларга синдириш эса – умуман бошқа. Бундай пайтларда у ботиб кетган бутун олам ифлосининг сезилиши у нафас олаётган ҳавони заҳарлантирарди, ва бу дамларда у кунига 16 соат давомида, шиддатли қайсарлик ва сачраб турган олдиндан завқланиш билан расмий тажрибалар, жисмоний машқлар билан шуғулланиш , бирин кетин тадқиқотларни ўтказиш, паразитар одатларни йўқ қилиш билан банд эди. Кейин эса – кейин эса барибир – аста секинлик билан пастга тушиш. У бу тўфонларни айрим вақтларда амалга ошириш қобилияти- уни нимага олиб келиши ҳақида – ҳаёт жадалигини аста секин кучайтиришгами ёки аста секин пастга тушишгами – бу ҳақида ўйланиб қолганида – у бу саволга ишончли равишда жавоб бера олмасди. Ҳозир – айнан шу лаҳзада унга битта қўлдан бой беришни аниқ қилганлиги аён бўлди – у тажрибани ўзининг амалий фаолиятидан ажратган эди.  Унинг институтдаги иши, айниқса Менгесдаги фаолияти – буларнинг ҳаммаси бу билан айнан кимнинг шуғулланаётганига деярли эътибор бермасдан – у қандай ҳолатда, у бўлишни ҳоҳлайдиган айнан шундай одамми- шуғулланса бўладиган нарса бўлиб туюларди.

Мана ҳозирам – у тадқиқотни бирлаштиришнинг, ўзини ўзи ва кўплаб оддий аспектли оддий фаолиятини ўзгартиришнинг имкониятига эга бўлганида – янги базани яратиш, айнан ҳозир у ўзини ҳудди қайта туғилаётганидай ҳис қилди – ҳудди ҳамма аста секинлик билан босилган нарсалар яна қайта ташқарига сачралиб чиққанидай – ўзгаришлардан қўрқинч ҳам, ўзингни атрофингда оламни ўзгартиришнинг имконияти билан учрашувдан бўлган ғулғула ҳам, шиддатди олдиндан завқланиш ҳам, уларнинг дастидан ҳатто уҳлаш ҳам қийин бўлаётган, кучлидан кучли хурсанд ҳоҳишлар ҳам.

Демак, у хотиралар ёқимсиз... жуда яхши – демак яранинг қаерда экани, нимани йўқотиш кераклиги, ниманинг устидан ишлаш керак эканлиги борасида аниқлик бор. Харви уларга бир мартадан кўп бўлган ҳолларда ўзини мукаммал деб ҳисоблайдиган одам умидсиз экани ҳақида гапирган, аҳир унинг ҳаёти жирканчку, ўзгартиришга ҳечнимаси йўқ  – мукаммал бўлган инсон нимани ҳам ўзгартирарди? Ким ҳам бу сўзларни ўзига оларди ўша пайтда? Тора фақат эндигина Харвининг шунчаки абстракт ҳақиқатларни гапирмаганлигини тушунди – у улар ҳақида, Тора ҳақида гапирган! Масалан, у унинг қизиқишларининг кўплигига ишончи комил. Ўзи улар қандай қизиқишлар? Агар уларнинг рўйғатини тузса – у ерда қанча позициялар бўлади? У бу қизиқишларини нақадар эхтиросли амалга оширади? У бу саволни ўзига оҳирги марта қачон берган? Ўзинг ҳақингда қизиқишлари жуда кўп, ривожланган одам ҳақида ўйлагандай ўйлаш жуда ёқимли. Ҳудди шундай тарзда – ўзи учун деярли билинмаган ҳолда у ўзини етарли даражада мустақил, амалий фаолиятни амалга оширишни биладиган одам деб ҳисоблайди, унда Пурнанинг биринчи қадамларидан пайдо бўлган ваҳимали ҳолат ни қандай тушунса  бўлади? Унда майда ахмоқликларнинг, маиший маразмларнинг туганмас миқдори қаердан пайдо бўлди? Ва яна – ўзим ҳақимда диққатим жамланган, ақлли одам деб ўйлаш қандай ёқимли. Натижада эса нима?  Натижада шундай бўлади ҳам – у баланд овозда ўзи ҳақида ҳар нимани гапириши, ўзи ҳақида танқидий даражада ўйлаши мумкин, лекин, шунга қарамай, у ўзининг мукаммал инсон эканлигига ишончи комил. Демак – у ўзини умидсиз, иложсиз бурчакка ҳайдаб киргизган. Мукаммаллик ўзгариши мумкин эмас – у фақат чириши мумкин. Ўзининг мукаммаллигига ишонган одамнинг иложи йўқ. Ғамгин, ахмоқ, мустақил бўлмаган одамларнинг улар ҳудди мукаммал бўлганлиридай яшашлари ажабланарли. У айнан шундай яшайди. У деярли ўлган! Тора силкиниб кетди. У деярли ўлган ва буни сал кўришга улгирди. Агар уни Менгесга олишмагандачи? Агар уни тажрибага олишмагандачи? Агар унга гуруҳни шакллантиришни таклиф қилишмаганида, ва агар Пурна анча ҳолсиз бўлиб чиққанидачи? Унинг шундай тарзда ҳам аста секин ўчиши мумкинмиди? Буни тасаввур этиш қийин. Шунга қарамай, бундай бўлиши мумкин эди. Ёки бўлиши мумкинмасмиди? Ким билсин.  Нима бўлганда ҳам, сен бундай бўлиши мумкинлигини ўйлаб эгаллаб олган позициянг самарали, чунки одамга тетиклаштирадига таъсир кўрсатади.

Ўша пайтда – коммандос мактабида, улар биргаликдаги характларнинг, командада ишнинг кўникмаларини ишлаб чиқардилар. Дарсларни ўша  Харви олиб борар эди, ва ҳозир Тора қийинчиликсиз унинг асосий тезисларини эсига туширди, Харви уларни “далада” ишга туширарди, ҳоҳ бу саккизмингликка чиқиш бўлсин, ҳоҳ бу босилган ҳавода бир юз эллик метрга шўнғиш бўлсин ёки тупроқни қайта тиклашда иштирок этиш бўлсин – уларни – тажрибаланувчилар гуруҳини – бир нечта одам бўлиб қандайдир топшириққа ташашарди ва улар ўзларининг фикрлашига биноан ўзларининг фаолиятини максимал даражада самарали қуришлари керак эди. Асосан, ҳаммаси ишлаётган команда демократия ва етакчиликни, битта шаҳснинг қолганларнинг устида устун бўлишининг, ҳатто тиранияни бирлаштиришни билишлари кераклигигига олиб бориларди. Олдин – юз йиллар олдин – демократиянинг – бу ижтимоий муваффақиятга бўлган йўл деб ҳисоблашишган. Тўла абсурдгача етиб боришган. Масалан – ҳар қандай уй бекасининг давлатни бошқара олиши мумкинлигини тасдиқдашгунича. Тажрибада ҳечниманинг ўҳшамаслигига ҳайрон қолишнинг ҳожати йўқ эди, шунинг учун демократия тиранияни бекитаётган картон қоғози эди ҳолос. Шундай бўларди ҳам, кўпроқ демократия ҳақида қичқиришган жойларда тирания, тоталитаризм хукм суришар эди. Бундан келиб чиққан ҳолда, демократияда афсусланган халқ кучли етакчи томонига мурожаат қиларди– ва яна ўша кўтнинг ичига тушар эди – ақлли ҳечнима чиқиши мумкин эмас эди, қачонки битта одам ёки одамлар гуруҳи ўзларининг қўлларида катта хукмдорликни ушлаганларида. Очкўзлик ва бу ўринда ҳар қандай йўл билан қолишга бўлган ҳоҳиш натижада шундай аҳволга олиб келардики, оммалар яна қўзғолонни бошлашарди ва хаос бошланарди, яъни яна ўша “демократия”. Шундай қилиб – битта заруратдан бошқасига ўтиш билан, битта даҳшатдан бошқасига ўтиш билан одамлар оламнинг ағдар тўнтар бўлмагунича яшадилар. Болалар Катта Уруши тугаганидан кейин, хукмронлик қилишга асосий қимматлик сифатида ёритилган идрокларни кўрадиганлар келишди, қолганлар шунчаки ўлиб кетишди – қуролли тўқнашувлардан, ёки шунчаки қариликдан, яъни ўзларининг ўша ўша салбий ҳиссиётларидан, бундан кейин дунёда тартиб ўрнатилди.  У пайтларда ЁИларни бошдан кечираётган одамларнинг нафақат ўзларини, балки бутун жамиятини, дунёни бошқара олишларига ишонч ҳали йўқ эди, аҳир уларнинг ҳали бундай тажрибаси бўлмаган. Тора уларнинг – янги тартибнинг бошланишида турганлирнинг хотираларни ўқиган – уларга ҳам хавфсираш, ўзига ишонмаслик ҳос эди, аммо тажриба исбот қилди – ЁИларни сезаётган, самимийлик ва аниқликка интилаётган одамлар оптимал натижага салбий ҳиссиётлар ва догмалар билан яшаётган одамларга нисбатан юз, минг баравар тезроқ келадилар.

Натижада ҳаммаси бошида туюлганидан анча осон бўлиб чиқди, аҳир  тажрибаланувчиларнинг башараларнинг турар жойдарида яшашнинг тажрибаси бор эди.   Жамиятни идеал даражада шакллантириш, ҳар қандай биргаликдаги фаолият учун идеал асос бўлиб демократик ва диктаторлик принципларни бирлаштириш бўлиб чиқди. Ажабланарли, аммо олдин демократияни шунчалик оддий тушунишганки, улар ҳатто одамларнинг ўртасида фарқ қилишмаган! Яъни бутун ҳаёти давомида ошхонадаги плита ёнида ўтирган одам, ўқиб, машқ қилиб, ривожланаётган одам билан тенг равишда овоз ҳуқуқига эга эди. Ажабланарди ахмоқлик – одамзод ўзи қандай қилиб ўлиб кетмаган... Ҳозир ҳар битта овоз ўзининг индексига эга – ўзининг кўпайтириладиган коэффициентига. Бутун ҳаётинг давомида хурофотларни маданиятлаштириб, ҳечнимага ўрганмай, кўникмаларга эга бўлмай яшагинг келябдими? Муаммоси йўқ бунинг, ўбитта жойда ўтиришни давом эт. Овоз беришда сенинг индексинг барибир бирга тенг бўлади. Жамиятга таъсир кўрсатгинг келадими? Жуда яхши, унда кўтингни кўтариб, индексингни кўпайтир – чет тилини ўрган, тест қамоғида бир ҳафта ўтириб кўр, у ёки бу китобларни ўқиб чиқ, у ёки бу саволни тушуниб ол, мактабларда ўқигин ва ҳоказо. “Диктаторлик”нинг ҳозир олдингидай эмаслиги ҳақида гапиришнинг ҳам ҳожати йўқ – фақат сўз ўзгармай қолган, унинг таркиби эса умуман ўзгарган, чунки диктатор ўрнини бўлиб ЁИларга интилаётган одам эгаллади.

Тора эслади – ҳаммасининг машқларда қандай ишлаб чиқилганини. Иштирокчилар орасида тажрибали бўлмаган альпинситлар бўлгани учун, тестли тепага чиқиш учун Эверестнинг жанубий томонига нисбатан осон бўлган маршрути танланган эди, ва Торада команда харакатларини ишлаб чиқишда диққатини жамлаш учун имконият бўлди.  Гуруҳни Лобучедаги қишлоққа ташлашди, у ерда улар Лобуче-Ист (6119 метров) тепалигига чиқишди. Торанинг кучи қояли қовурғагача етганича етди, лекин тошларда у дарров нафасини йўқотди. Ёлғондакам тепаликдан кейин учта одам ундан ўзиб кетди, ва Тора ўзига афсусни ҳис қилгани тўғрисида ҳисобот берди  – демак унинг мотивлашида ғамгинланган қисм ҳам бор эди. Тепаликка етмасдан у яна бир марта тўҳтаб, Юльканинг ярасини бойлади – у тошли плитада сирпаниб тушиб, сонини йиртиб олди, ва ундан яна иккитаси ўзиб кетди. Ўша пайтда уларга нисбатан, уларнинг вазиятдан фойдаланганликлари учун, сал пал СМ пайдо бўлди, унинг ўзи шундай яхши дўст эканлигидан фаҳрланди – у тўҳтаб, оёғини бойлаш билан ёрдам берди, ўзиб кетганларга нисбатан СМни бартараф этди. Бу фаҳрланишни ҳам йўқотиб, Тора бирдан унинг харакатларида ғамгинлик ҳам бор бўлганини англади – Юлька ҳақида ғамҳўрлик бор эди. Ўзи нимага у унга ёрдам бериш учун ташланди? У нима, хавфлимиди? Ҳа, қон кўп эди, ва бу қўрқинчли манзарани намойиш қиларди – эхтимол, айнан қоннинг кўриниши Торанинг ҳеч нарсани тушунмайдиган ҳолатига олиб келди, ва у ўзининг кундалигида яра ва қонниг кўринишига машқ қилиш кераклигини ёзиб қўйди. Юлька ўзи ҳам буни уддалай олар эди, шунинг учун бу тоза кўринишдаги ваҳима ва ғамҳўрлик эди. Буларнинг ҳаммасини фарқлаб, Тора тантананинг, лаззатнинг тўлқинини сезди, ва тепаликка экстатик мастликда чиқди. Устидан шортини, ички кийимини, майкасини ечиб олиб, у, қуруқ ўт билан ўсиб кетган тепаликда яланғоч ҳолда ётарди – атрофда қор, бу ерда эса – тепаликда – қуруқ ва иссиқ! Иссиқ ва яланғоч кимдир унинг устига, оёқларини очиб ётганида у ҳатто кўзини ҳам очмади. Семиз, тиррайган бошча амни сабрсизлик билан очарди, ва сабрсизлик қаттиқ эхтирослантирарди, уни зўрлашларини ҳоҳлаганди. Сонларини қисиб, у йигитни итариб туриб, “йўқ, илтимос” деб шивирлай бошлади, ушбу “илтимос” сўзи унинг мақсадини дарров аён қилди – унинг зўрлашни ўйнашга бўлган ҳоҳишининг мақсади. Кимдир унинг  юзига ўтириб олиб, тиззалари унинг елкаларини ерга босиб, тухумлари билан бурнига, лабларига, юзчаларига ишқаланишни бошлади. Эхтиросли ҳид билан нафас олиб, сонларини қисишда давом этиб, Тора, бошчанинг амга тиқилаётганига қарамай,  қаршилик кўрсатарди. “Фақат мени урманглар!” деб қичқирди Тора. Унинг қаттиқроқ ва қаттиқроқ қичқириши натижасида – “мени сикманглар , йигитлар, сикманглар мени, мен сизларникини сўриб ташлайман, илтимос, фақат сикманглар, мени урманглар!”- эхтирос янада кучайиб борарди. Қаттиқ тарсакилар – биттадан кейин иккинчиси – кейин кўтидан шапалоқлар, яна тарсакилар – ҳар битта уришдан эхтирос кучаярди, болаларнинг зўрлаши кучаярди. Ниҳоят иккаласи тиқишди – биттаси амга, иккинчиси томоққа, у фақатгина жуда ҳам кучли тарзда қаршилик кўрсатаётганини кўрсатиш учун овоз чиқармай ғўлдираши қолди. Қўтоқлар қаттиқ ва чуқур сикишарди, ва лаззат бадан бўйлаб иккаласидан тўлқин бўлиб оқарди, улар қорнида учрашиб, бир нечта дақиқадан сўнг қоринда ширин спазмлар вужудга кела бошлади, лаззат чидаб бўлмайдиган даражага етди, ва Торани қаергадир олиб кетди – бир нечта сонияга у ҳатто кўрми қолди, ҳотира, ўзининг шаҳсиятини фарқига бориш йўқолди – шунчаки лаззатнинг, хурсандчиликнинг, билмаган бир нарсадан олдиндан завқланишнинг тўлқинлари. Қизлар билан мактабда секс бўйича келгуси дарснинг мавзусини гаплашишганлари эсига тушди – «зўрлаш ҳақида ҳаёл суриш». Уларнинг ёши тўққизларда эди. Уларнинг ҳаммаси учун, уларни кучли, эхтиросли йигитлар ёки эркаклар қоронғи кўчада ушлаб олиб, ҳеч ким йўқ жойга судраб, у ерда улар билан ҳар ҳил ғилоф ишларни қилишларни орзу қилишаётганлари кашфиёт бўлди. Ва улар кўп бўлиш керак, ва уларни қўйиб юбориш ҳақидаги илтимосларига қарамай, уларни зўрлашса. Ўша дарс эсда қоладиган эди … қиз боланинг ростдан ҳам “керак эмас” дейиши билан, у фақатгина ўйин қилаётган вазиятнинг фарқига бориш. Ўйиннинг жараёнида, зўрлашнинг режесининг чегараларидан ташқарига чиқмай, бир бирини бошқариш. Қандай қилиб кучли бўлмаган оғриқ лаззатга ўткирлик қўшиши мумкин. Қийинлаштирилган сценарийларни қандай қилиб ўйнаш керак… - кўплаб нарсалар. Зўрлашга ўйнаш – ҳамма қизларнинг яхши кўрган ўйинларидан бири, болаларнинг ҳам – улар зўрлаганда,ва уларни зўрлашганда йигитларни зўрлаш Тора учун шунингдек энг эхтиросли вазият бўлиб қолди – йигитлар ва қизлар тўдаси эснаб қолган кичкинтойни ушлаб олишади, ёки аксинча – кичкинтойларнинг тўдаси эснаб қолган катта йигитни ушлаб олишади… йигитчалар уни навбат билан кўтига тез, ширин тарзда сикишади, ҳудди қуёнларга ўҳшаб, у эса ҳудди чиқиб кетмоқчи бўлганидай харакат қилади, ва қайсидир дамда унинг шишиб кетган қўтоғи чидай олмай, чиқаришни бошлайди… биринчи марта Торанинг ўзи ҳам зўрланаётган, унинг ичидан сперманинг фонтанчалари чиқиб кетаётган йигитнинг қўтоғини оғзига олганида тугатганди. Йигитнинг чиқараётган қўтоғини оғизда ушлаш, иккинчи йигитнинг инграш билан унинг кўтига чиқараётганига қараш … бундайда ким ҳам эхтиросдан ўзини ушлаб қоларди!

Ҳа, ўша пайтла Тора ҳозирги кунга нисбатан ўзининг идрокларини анча аниқроқ фарқига борарди… бу тўғрисида ўзига ҳисобот бериб, у бирдан ўша ўткирлашган, яланғочланштирилган самимийликнинг ҳолатига қайтиб боришнинг умидсиз интилишини сезди, бундай ҳолатда у нафас олаётган ҳавонинг ўзи денгиз томчилари, озонга тўладек туюлади.

Югуриш ҳақида гапиришганларида у ўзининг идроклари ҳақида гапириб бериб, уларнинг четдан қандай эшитилишини тинглаб кўрди. Ҳамма иштирокчилар, жисмоний ҳолат ҳақидаги объектив маълумотлар ҳам кирган, индексли картани тўлдирганларидан кейин, уларнинг ҳар бири учун овоз берадиган индекслар шакллантирилди. Асосий лагердан келгуси маршрутни  рекогносцировкасида ҳар битта одам тепаликка чиқиш учун ўзининг оптимал нуқтаи назарини таклиф қиларди, уни асосларди. Музокара тамом бўлганидан кейин, овоз бериш бўлиб ўтди, ва етакчи сайланди. Мана шу босқичда демократия тугаб, “диктаторлик” бошланар эди – тепаликка чиқиш иштирокчиларининг овозларининг ҳаммаси мажлислаштирилган, етакчиники эса – ягона ҳал қиладиган бўлиб ҳисобланарди. Агар сен 200 %га Кхумбунинг мана бу музликлардан иборат жойини ўтишнинг энг самарали йўлини кўриб турганлигинга ишонган бўлиб, етакчи эса натижада бошқа қарорни қабул қилган бўлса, унда сен маршрутда бор кучингни ҳудди бу қарор сенинг ўзингники бўлгани каби беришинг керак – биргаликдаги ишнинг асосий принципи айнан мана шундан иборат эди. Энди Торанинг ўрганган кўникмаларини умуман янги бўлган ишда қўллашга имкон туғилди – янги базани қуришда, дайверлар гуруҳини ташкиллаштиришда.

<< Бўлим 19

Бўлим 21>>